İslamın ilk dövrlerinden etibaren bezi müselmanlar ibadete başqalarından daha artıq heves gösterirdiler. Peyğember ve sehabe dövründen sonra feth edilen eraziler genişlendikce ve xilafetin gelirleri artdıqca müselmanlar arasında da tebeqeleşme başladı.

Dövlet adamlarının, zengin insanların ekseriyyeti dünya malına alude olub ibadetden soyudular. Amma bezi möminler zalım rejime etiraz elameti olaraq zahidane heyat terzi sürür, ibadete qapılırdılar. İster hakim tebeqenin, isterse de onları teqlid eden kütlenin davranışı ile bu şexslerin yaşayış terzi arasında keskin ziddiyyet var idi. Buna göre de hemin adamlar başqalarından seçilir, abid kimi tanınırdılar. "Abid" sözünün ereb dilinden tercümesi “ibadet eden” demekdir.

İslamda abidlik ne qeder beyenilen xüsusiyyet olsa da, cemiyyetden kenara çekilib özüne qapanmaq ve yalnız ibadetle meşğul olmaq meslehet görülmür. Esl müselman odur ki, hem ibadetlerini yerine yetirsin, hem de cemiyyetin heyatında iştirak etsin, başqaları ile ünsiyyet qursun, öz bildiklerini etrafındakılara öyretsin, cemiyyetin rifahı namine çalışsın, menfi hallarla mübarize aparsın. Bu menada terki-dünya heyat süren, öz elmini artırmayan, ibadete qapanan insanlar hedislerde tenqid ateşine tutulur: “Alimin abidden üstünlüyü Ayın ulduzlardan üstünlüyü kimidir, ya da menim en aşağı seviyyeli sehabemden üstünlüyüm kimidir” (Hezret Mühemmed Peyğember (s)). “Öz elmi ile fayda veren alim yetmiş min abidden üstündür" (İmam Baqir (e)).

Hedislerde imanı ve iradesi zeif olan bir abidin facieli aqibetinden danışılır. Keçmiş zamanlarda Bersisa adlı bir abid yaşayırdı. Bersisa insanlardan ayrılıb tenha bir mekanda iller uzunu ibadet etmişdi. Ele bir meqama çatmışdı ki, camaat öz xestelerini onun yanına getirirdi. Xesteler Bersisanın yanında bir müddet qaldıqdan sonra onun duaları neticesinde şefa tapırdılar.

Bir defe ağlı çaşmış yaraşıqlı bir qızı Bersisanın yanında qoyub gedirler. Qız bir neçe gün abidin hücresinde qalır. Bu müddet erzinde şeytan

[1] 2 >>