Yeqin ki, bu sual bir çoxlarnı düşündürür. Allahın zatı barede formalaşan sualların ekseriyyeti xristian-kilsesinin bir çox elmi-fikri cereyanlarla mübarizesi neticesinde formalaşan, din ve Allahşünaslığı kökünden inkar ederek eql ve insan vücuduna üstünlük veren bezi tefekkür mekteblerinin seyi neticesinde yarandı. Bu sualı qısa lakin qane edici formada cavablandırmağa çalışacağıq.
Beşerin hissi-idrakı yalnız hissiyyatla duyula bilecek şeyleri kamil şekilde derk ede biler. Hissiyyat vastesi ile derk olunacaq şeyler sırasında Allahın zatı barede tesevvür yoxdur. Çünki Alah mutleq ve mehdud olmayan bir varlıqdır. Hissiyatın ehatesinden xaric olan bir şeyin zatının insan terefinden derki mümkün deyil. Allah teala maddi deyil ve onun hiss üzvleri vastesi ile derk etmek mümkün deyil. O, heç bir varlğıa benzer deyil. Allahın zatının ne olduğunu bilmedikden sonra onun zatnı derk etmek qabiliyyetine de malik deyilik ve bu barede fikirleşmek bize azğınlığa düşmekden başqa bir fayda vermeyecek.
Meselenin bir az da aydınlaşması üçün misallar qeyd edek.Tesevür edin ki, siz dünyada bir ezizinizi itirmisiniz ve bilmirsiniz ki, hardadır, qezet, telefon, televizya, ümuiyyetle onun axtarışında zeruri olan heç bir vaste de yoxdur. Bütün dunyanı at ve ulağla geze bilersiniz? Eger üzüyünüz Sakit okeanda itse neyneyersiz, onu nece axtarıb taparsız? Bunların her ikisi sizin imkanlarınız ve bacarığınızdan xaricdir.
Ümumiyyetle bu mövzunun uzun-uzadı felsefi ve eqli şerhlere ehtiyacı var. Amma qısa cavabla kifayetlensek deye bilerik ki, insanın tesevvür etdiyi her bir şey Allahın mexluqu ve yaratdığıdır. Xaliq (Yaradan) mexluqun (yaranmışın) eyni yaxud da benzeri ola bilmez. Zaman, mekan, feza ve etraf mühiti uca Allah xelq etmişdir. Allahın onlardan biri yaxud onlarla eyni rütbede olması mümkündürmü?
Demeli, Xaliq olan Allahın öz mexluqatından

[1] 2 >>