insanlar yeni (övliyalar) İmamların ruhları qeyd olunur. Elece de Ehqaf suresinin 5-ci ayesinde «men» ( من) kelmesi büt heykelleri ve yaxud ölülerin ruhları nezerde tutulur ve bu ayede iki menanı bildirir.


Müşriklerin dua edib çağırdıqları varlıqlar üç qisimden ibaretdir.

1). Ruhsuz, cansız olan varlıqlar. Yeni daş metal ağac ve sair...
2). Keçmişde yaşamış peyğemberleri ile Allahın emeli-saleh qulları.
3). Keçmişde azmış ve azaraq özlerinden bir din uydurub ve Allahın qullarını da azdırmaq üçün vuruşan bir kimselerdirler. Elece de azmış olaraq dünyadan köçüb geden insanlardılar.
Bu mesele ile bağlı bir nece sitat var. Bunları deqiq olsun deye izah edirem:
Birinci sırada yer alan: Cansız olan varlıqlardır. Ne özlerine dua edib ne de dua edib çağıranların dualarından xeberleri de yoxdur. Belelikle de cansız olan varlılıqlar daş, ağac ve diger maddelerden düzeldilmiş büt olaraq heykellerdir.
İkinci sırada yer alan: Allahın gönderdiyi elçileri ile emeli-saleh qullardırlar. Onlar yaşadıqları zaman Allaha Allahın istediyi kimi ibadet etmiş ve insanları da Allaha ibadet etmeye çağırmışlar. Allahın emeli-saleh qulları insanlara: “Biz vefat etdikden sonra bize dua edib çağırmamağı emr ederek” qadağan etmişdirler. Elece de heyatı boyları bunlar ile mübarize aparmışlar.
Üçüncü sırada yer alan: Keçmişde özleri azaraq insanları da azdırmışlar. Onlar yaşadıqları zaman insanları azdıraraq ölen canlı kimseleri “Bunlar Allah qatında bize şefaetçi olarlar” deyenlerdirler. Bu mesele ile bağlı bu ayenin ehtiyacına gelir: “(Müşrikler qiyamet günü) onlar üçün şefaet dilesinler deye, Allahdan başqa tanrılar qebul etdiler.” (Meryem, 81). Bu ayede işlen «İzzen» kelmesi “kömekçiler” ve ya “Axiretde şefaetçiler” menasını ifade edir. Yeni Müşrikler o batil tanrılarına qiyamet gününde şefaetçi olsun deye bütlere ibadet edib çağırırdılar. Elece de müşrikler batil tanrıların sahesinde onları qiyamet gününde Allahın ezabından qurtarmaq üçün bütleri özlerine ilah etmişdirler.

<< 1 [2] 3 4 ... 7 >>