qaydalar müeyyenleşdiribler. Bu qaydaları her bir müselmanın bilmesi vacibdir.
1. TEHRİF – bir sözü başqa sözle evez etmek, deyişdirmek demekdir. Aye ve ya hedisi hem mena, hem de lefzi etibarı ile deyişdirmek demekdir. Mes: 1) Mena etibarı ile tehrife delil – Allah Qurani – Kerimde buyurur: «Rahmen erşin üzerine yükseldi». (Ta ha 5). Burada olan İSTİVA – ucalmaq sözüne, LE – şekilçisi artıqmaqla İSTEVLE hökmü altına aldı sözü ile evez edirler. Bu azmış firqeler özleri de bilmeden Yehudilerin etdiklerini edirler. Allah Yehudilere kendin qapsından Allaha secde eden halda HİTTE – sözünü, HİNTE – «buğda» sözü ile evez etdiler. (el-Beqere 58-59). Allahın EL – sifetini qüdret, nemet kimi tehrif etmek. 2) Lefzi etibarı ile tehrife delil – Allah Qurani – Kerimde buyurur: «Allah Musa ile sözle danışdı». (en-Nisa 164) – ci ayesini oxuduqda: «Musa Allah ile sözle danışdı» deye tehrif edirler.
2. TETİL – Allahın sifetlerini temamile inkar etmek ve ya bezilerini qebul edib, bezilerini inkar etmek.
3. TEMSİL – Allahın sifetlerini mexluqatın sifetleri kimi olduğunu qeyd etmek. Buna hemçinin TEŞBİH – de deyilir. Benzetmek. «Onun benzeri heç bir şey yoxdur». (eş-Şura 11). Bu aye bu cür düşünenlerin fikirlerini alt-üst edir.
4. TEKYİF - Allahın sifetlerinin mahiyyeti, keyfiyyeti haqqında fikir yürütmek. Sifetlerin neceliyi haqqında suallar vermek. Allahın sifetlerini bilmek lazımdır, lakin keyfiyyeti haqqında fikir yürütmek olmaz. «Sene Quranı nazil eden odur. Onun bir hissesi quranın eslini, esasını teşkil eden möhkem, diger qismini ise müteşabih (menaca bir-birine oxşar, meğzi belli olmayan) ayelerdir. Üreklerinde eyrilik olanlar fitne-fesad salmaq ve istedikleri kimi mena vermek meqsedi ile müteşabih ayelere uyarlar. Halbuki onların heqiqi izahını Allahdan başqa heç kes bilmez». Elmde qüvvetli olanlar ise: «Biz onlara inandıq, onların hamısı Rebbimiz terefindendir» deyerler. «Bunları ancaq ağıllı adamlar derk eder». (Ali İmran 7). Valid b. Müslim deyir ki, el-Evzai,

<< 1 2 3 [4] 5 6 ... 9 >>