benzeyirdi: kimse onu arxa terefden ayaqlayanda, baş terefinden qırılıb yana sürünür… Yazanda özümü bir növ tehlükesiz yerde hiss edirdim, nefesimi derirdim. Elbette, men yazmağa başlayan kimi, bundan xoşun gelmediyini o deqiqe büruze verirdin ve onda, müstesna hal kimi, bu “xoşa gelmemeyin” özü menim xoşuma gelirdi. Düzdür, menim xudbinliyim, menim şöhretperestliyim kitablarım çıxarken dediyin o meşhur – “Yaxşı, apar yataq otağındakı tumbanın üstüne qoy…” – tebrik cümlesinden (teze kitab gelende, adeten sen kart oynayırdın) xeyli ezab çekirdi, ancaq, eslinde, sevinirdim ve bu sevinc de sene qarşı yaranan kin-küduretle, münasibetlerimiz haqqındakı fikirlerimin bir daha tesdiq olunması ile bağlı deyildi, eslinde, bunun kökü daha uzaqlara gedib çıxırdı, o vaxtlar dediyin bir cümleni xatırladırdı: “He, indi azadsan!”. Elbette, bu da özünü aldatmaq idi, çünki azad deyildim – en azı o vaxt azadlıqdan söhbet gede bilmezdi. Senin haqqında yazırdım, senden şikayetlenirdim, senin gelbine süze bilmediklerimi yazılarıma süzürdüm. Yaza- yaza seninle vidalaşırdım, bile- bile de hemin vida anlarını uzadırdım. Düzdür, sen özün meni buna mecbur edirdin, ancaq men de istediyim kimi vidalaşırdım. Ne qeder menasız işler idi! Bunların haqqında yalnız ona göre danışmağa deyer ki, menim heyatımda baş veribler, başqa yerde göze görünmezdiler ve bir de ona göre ki, uşaqlığımda neyise önceden duymaq, sonralar ümid, daha sonra tez-tez ümidsizlik nişanesi kimi heyatıma hekk olunublar, senin tebirince desek, lazım gelende, hetta bezi xırda-para qerarlar çıxarmağa da sövq edibler.

Meselen, götürek ele senet seçimini. Elbette, burda özüne mexsus olan bir alicenablıqla, ele hemin menada da sebrle, mene serbestlik verdin. Ancaq eslinde, orta tebeqeye mensub olan yehudilerin öz oğullarına münasibetlerini müeyyenleşdiren ümumi prinsiplerden çıxış etdin, ya da hemin tebeqenin deyer ölçülerini esas götürdün. Neticede ise menim şexsiyyetim haqqındakı sehv fikirlerinden biri öz tesirini gösterdi.

<< 1 ... 30 31 [32] 33 34 ... 48 >>