"Ey cin ve insan birliyi! İçinizden size ayelerimi oxuyub köçüren ve size bu qarşı-qarşıya geldiyiniz gününüzle sizi xeberdar edib qorxudan elçiler (Peyğemberler) gelmedimi? Onlar: "Nefslerimize qarşı şahidlik ederik!" deyerler. Dünya heyatı onları aldatdı ve heqiqeten kafir olduqlarına dair öz nefslerine qarşı şahidlik etdiler. " Ve " Bize xeberdarlıqçı geldi lakin biz yalanladıq ve "ALLAH heç bir şey endirmedi" dedik."(6:130; 67:9)
Ayeleri, cinlere de Peyğemberlerin geldiyine işare edir. Ancaq aye ümumi olduğundan Peyğemberlerin de ümumi yeni, yalnız cinlere ve ya yalnız insanlara geldiyi şeklinde deyil, insanlara gelen Peyğemberlerin ve xüsusile Hz. Mehemmed (s.e.s)-ın cinlere de Peyğember olaraq gönderildiyi şeklinde başa düşülmesi daha uyğun görünür.
İsmayıl Haqqı Bursevi, "cinlere öz cinslerinden Peyğember gönderilib gönderilmediyi" mövzusunda bele demekdedir:
-"Şübhesiz, hem cinlerin, hem de insanların mükellef olduqları, yeni mesuliyyet daşıdıqları ittifaqla ifade edilmişdir. Ancaq özlerine gönderilen Peyğembere gelince bu, öz cinslerinden olduğu kimi, ferqli cinsden yeni insanlardan da ola biler. Ferqli olması, özünden faydalanmağa mane olmaz. Bu veziyyetde, seçme olanlar Peyğemberin dediklerini götürüb onun bir elçisi olaraq bu hedisleri öz milletine çatdırması caizdir. Kenar yandan, bizim Peyğemberimiz Hz. Mehemmed (s.e.s)-ın, hem cinlerin, hem de insanların Peyğemberi olduğuna dair görüş birliyi vardır. Onlardan evvelki Peyğemberler ise yalnız öz qövmlerine gönderilmişler. Hz. Süleyman (a.s)-da, ümumi Peyğemberlik vezifesiyle cinlere gönderilmemiş, hökmdar ve idareçi olaraq vezifelendirilmişdir.
Buna göre Ayede keçen "içinizden" ifadesi, ya yuxarıdakı birinci şerhe işare eder, yeni Peyğemberlerin hem insanlardan, hem de cinlerden ola bileceyini ifade eder. Ya da ikinci şerhe işare eder. Peyğemberlerin tekce insanlardan ola bileceyini vurğular. Ancaq "Ey cin ve insan tayfası!" şeklinde de xitab edilerek hem cinlere, hem insanlara birlikde xitab

[1] 2 >>