Lenkeranın tarixi

Lenkeranın tarixi çox qedimdir. Onun bir kilometrliyinde Digah kendinde aşkar olunan Dive – lona qebristanlığının e.e. daha qedim esre aid edilmesi buna sübutdur. Bundan elave 1869-cu ilde Seid Eli ibn Kazım Bey terefinden qeleme alınmış "Cavahirnameyi – Lenkeran" kitabında vaxtile IX esrde Lenkeranın Bellebur qalasında yerleşdiyi ehtimal edilir. Görkemli yazıçı ve tarixçimiz Abbasqulu ağa Bakıxanov "Gülüstani İrem" (1841), Mirze Ehmed Mirze Xudaverdi oğlu 1882-ci ilde qeleme aldığı "Exbername" kitablarında Lenkeranı "Lengerkünan" adlandırmışlar.
XIX esrin başlanğıcında Lenkeran şeheri üç hisseden ibaret idi ve şeherin merkezi sayılan Qala divarlarına söykenirdi. Qalada Rusiya işğalından sonra herbi qarnizon yerleşdirildi, bir sıra binalar kazarmalara, lazarete ve qaubaxta çevrilmişdi. XIX esrin 30-cu illerinde şeherde 441 ev ve 440-a qeder teserrüfat tikilisi vardı. XIX esrin 50-ci illerinde ise şeherde yaşayış evlerinin sayı 833-e çatmışdı. XIX esrin sonlarında Lenkeranda küçeler neft çıraqları ile işıqlandırılırdı. İçmeli su ile şeher quyular ve Lenkerançay hesabına techiz edilirdi. Şehere su kemeri yalnız 1913-cü ilde çekilmişdi. Bu dövrde ehalinin sayı da artmaqda idi. Lenkeranda bütün dövrlerde kişiler qadınlardan 7-10% çox olmuşdur. 1897-ci il melumatına göre şeher ehalisinin sayı 8733 nefer idi. Burada yerli ehali ile yanaşı ruslar, polyaklar, yehudiler ve başqa milletlerin nümayendeleri de yaşayırdılar.

XIX-XX esrlerin qovşağında qala meydanı erazisinin menimsenilmesi sayesinde cenub ve şimal bayır şeherleri müeyyen qeder bütov olub, müxtelif planlaşma quruluşu olan dörd tarixi bölgü yaranır. Bunlar Qala, Böyük bazar, Kiçik Bazar, Sütemurdov idi. Qala indiki B.Abbasov – MirMustafa xan küçeleri ve Lenkeran çayı sahili küçeleri serheddinde yerleşmişdi. Böyük bazar indiki B.Abbasov küçesi ve cenub-qerbden Lenkeran çayının sahili (qalayçılar) mehellesi ile hüdudlanırdı. Böyük bazar öz növbesinde peşesine göre bir neçe kiçik mehelleden

[1] 2 >>