Bedbext o kesdir ki,
anasının betninde olanda Allah-teala
bilir ki, hemin şexs gelecekde
bedbextlerin gördüyü işleri edecek
ve xoşbext o şexsdir ki, anasının
betninde olanda Allah-teala bilir ki, o
gelecekde xoşbextlerin gördüyü
işleri görecek.
Bu hedise esasen Peyğemberin (s)
meqsedi budur ki, Allah-teala insanın
gelecekde öz isteyi ve ixtiyarı ile
hansı yolu seçeceyini bilmesidir:
iman yolun yoxsa azğınlıq yolunu?
Ayetullah Misbah Yezdi: Misbah
Yezdi, bu hedisin menasını iki sade
cavabla izah edir:
1-Bunu şeraitle elaqelendirmek olar,
amma tam sebeb ve amil hesab
etmek olmaz; Buna misal olaraq
saleh ve zinakar ata-anadan dünyaya
gelen uşaqları qeyd etmek olar. Eger
uşaq saleh valideynden dünyaya
gelse, gelecekde xoşbext olacaq.
Eger zinakardan dünyaya gelse,
bexbext olacaq. Bu halların heç
birinde mecburiyyet yoxdur.
2- Allah-teala evvelden bilirdi ki, kim
öz isteyi ile yaxşı, ya pis yolu
seçecek.
Ellame Tebatebai: Eger insanın
nütfesi pak olsa ve sağlam rehimde
beslense, körpelik ve ondan sonrakı
dövrlerde pak maddelerle qidalansa
ve sağlam mühitde böyüse, onda
insanlıq yolunu qet etmek üçün daha
çox istedad yarnacaq. Eger bunun
eksine olaraq nütfesi alude ve napak
rehimde beslense, sağlam şeylerle
qidalanmasa ve pis mühitde yaşasa,
onda bu istedad ve derk olmayacaq.
Elbette, qeyd olunanları tam sebeb
ve amil hesab etmek olmaz.
Alimlerin verdiyi izahlardan iki nezer
ele gelir:
1- Hedis insanın emellerinde mecbur
olmasına delalet etmir. Onun menası
budur ki, Allah-teala insan o öz isteyi
ile gelecekde xoşbext ya bedbext
olacağını bilir. Bu nezer ümumi
nezerdir. Onu her bir meseleye
tetbiq etmek olar. Çünki Allah-
tealanın elmi bütün meselelere
şamil olur. Ona göre de bu cavabı
tekce qeyd olunan meseleye aid
etmek olmaz.
2- Alimlerin bezisi hedisi bele izah
edirler: İnsanın xoşbext ve
bedbextliyinin amillerinden biri
onun valideynleridir. Eger
valideynler nütfe bağlanan günden
uşaq düyaya gelene qeder

<< 1 [2] 3 >>