Mömine ziyan yetiren menevi nöqsanlardan biri de vasvasılıqdır. Vesvese adeten iki menada başa düşülür.


Birincisi, şeytanın insanı düz yoldan döndermek, daha doğrusu, düz yolda olmasına şübhe yaratmaq üçün telqin etdiyi fikirlerdir. İmanı, elmi ve iradesi zeif olan kesler asanlıqla şeytanın toruna düşür, haqdan uzaqlaşıb batile teref gedirler. İkinci menada vesvese ise, adeten xalq dilinde “vasvasılıq” kimi ifade olunur. Bu, her hansı ibadet ve ya qeyri-ibadet emelini layiqince yerine yetirib-yetirmediyi barede narahatlıq, ibadetinin pozulub-pozulmadığı barede nigaranlıq şeklinde tezahür edir. Yeni birinci növ vesvese insanın özünü layiq olduğu meqamdan yüksek tutması ile, ikinci növ vesvese ise bu meqamdan aşağı bilmesi ile müşayiet olunur.

İbadet ve onunla bağlı olan meselelerde vasvasılıq insana daha böyük psixoloji ziyan yetirir. Bezi insanlar xüsusile paklıq meselelerinde çox vesvese edirler. “Göresen, destemazde qollarımı tam yudum? Qüsl alanda sağ terefimde yuyulmamış yer qalmadı ki? Destemazım pozulmadı ki? Filankesle el verib görüşende murdar olmadım? Qonşunun evinde ayaqyalın gezdim, göresen döşemesi murdar deyildi?” Bu cür suallar vasvası adamın beynini yorur, qelbini incidir. Bele insan ibadetden zövq ala bilmir, çünki hemişe qelbi narahat, diqqeti dağınıqdır. Daim özünü günahkar ve nöqsanlı bilir. Ona ele gelir ki, Allahın buyurduqlarında eskikliye yol verib.

Vasvasılıq hem de artıq vaxt itkisidir. Eyni emeli defelerle tekrar etmek, her defe sehv oldu deye yenilemek yorğunluq yaradır. Burada hem bioloji, hem de psixoloji yorğunluqdan söhbet gedir.

En çox narahatlığa sebeb olan vesveselerden biri de yağışdan sonra küçede asfaltın üzerinde yığılan sularla bağlıdır. Çox zaman süretle şütüyen avtobomillerin tekerleri su çuxuruna düşür ve yaxında olan piyadanın üst-başına hemin su sıçrayır. Vasvası adamlar bundan hedsiz narahat olurlar. “Belke hemin çuxurdakı suyu it ya pişik murdarlayıb? Belke kanalizasiya suyu ona qarışıb?” Amma meselenin

[1] 2 >>