Hanbeli mezhebi veya Hanbelilik (Arapça:
ﺍﻟﻤﺬﻫﺐ ﺍﻟﺤﻨﺎﺑﻠﺔ), bir İslam dini fıkıh (İslam
hukuku) mezhebi. Hanbeli mezhebine bağlı olan kişiye
"Hanbeli"denir.
İmam-ı Hanbeli (Ahmed bin Hanbel)'in kendi usulüne göre
şer'i delillerden çıkardığı hükümlere ve gösterdiği yola
Hanbeli Mezhebi denir. Ehl-i sünnet itikadında olan
müslümanlardan, amellerini yani ibadet ve işlerini, bu
mezhebin hükümlerine uyarak yapanlara Hanbeli denir.
Hanbelilik olarak da anılır.
Hanbeli mezhebi'nde Kur'an ve Hadis kaynağı önde gelir.
Kitap ve sünnet te kesin bilgi yoksa, karşıtı
bulunmayan sahabi sözü ile doğrultusunda uygulanır.
Karşıtlık varsa, Kur'an ve sünnete en yakını tercih edilir.
Daha kuvvetli bir delil yoksa, gönderilmiş haber, kıyas'a
tercih edilir. Kıyasa en son başvurulur. Hanbeli mezhebi
nakil ve rivayete ağırlık veren bir ekoldür. Genellikle Hanbelî fıkıh mezhebine bağlı olanlar itikadda
Selefîdirler. Günümüzde
körfez ülkelerinde Irak, Kuveyt, Bahreyn, Yemen, Katar ve Suudi
Arabistan'da mensupları bulunmaktadır.
Ahmed bin Hanbel, islam devletinin sınırlarının
genişlemesi ve artık islami kuralların saf haliyle yeterli
olmamasından dolayı gerekli yerlerde aklın kullanımını
savunan Mutezililere karşı çıkmıştır. Ahmed bin
Hanbel'e göre "Kur'an'da yazılanlar ya da hadisler dışında
hiçbir şey yoktur." Her konunun çözümü için gerekli
olan şeyler bu ikisinde vardır. Ahmed bin Hanbel'in Halife
Me'mun'un adamları tarafından sorguya çekildiğinde
yalnız Kur'an'dan ayetler ve hadisler okuyarak cevap
verdiği, onlardan anlam çıkarmaları redettiği, kendisine
deliller gösterilmek istendiğinde sustuğu, böylece bunu
dini itikad bakımından bir "bid'at" telakki ederek karşı
koyduğu bilinmektedir.
İmam Hanbel'in ölümünden sonra ağırlığı azalan
mezhep, Abdülkadir Geylani, İbni Teymiyye gibi İslam
Alimlerinin bu mezhepte ibadet yapmasıyla tekrar
canlanmıştır.

Ahmed bin Hanbel, (Arapça: ﺃﺣﻤﺪ ﺑﻦ ﺣﻨﺒﻞ ) (d.
780 - ö. 855) Hanbeli mezhebinin öncüsüdür.
Hicri 164

[1] 2 >>