Rehimli ve Merhemetli Allahın adı ile

Hemd olsun alemlerin Rebbi olan Allaha, Allahın salamı ve salavatı olsun peyğemberimiz Muhemmed ve onun ailesine ve sehabelerine. Bundan sonra:

Ereb dilinde «erş» bu menaları kesb edir:

1- Padşahın (kralın) taxtı. Qurandan delil: «…Onun ezemetli bir taxtı (erşi) var idi.» (en-Neml 23) 2- Evin tavanı. Qurandan delil : «Ve ya damları (erşleri) uçulub xarabalığa çevrilmiş bir kendin yanından keçen kimsenin (hekayetini) bilmirsenmi?…»(el-Beqara 259)

3 — Kölgelenmek üçün olan bir şey. Bunada «erş» deyirler. El-Cövheri buyurub: «el-erş» mülk taxtına, evin erşi onun tavanına , el-erş , el-eriyş kölgelenmek üçün olan bir şeye deyilir». (es-Siheh 3/1010. Eyni menada «lisen elarab 6/313. Der sadir metb. 1434. 3-cü neşr). (el-Cövheri dil alimlerinden biridir ve hicretin 393-cü ilinde vefat edib).

4- «el-erş» hemçinin ayağın üst hissesine de deyilir. Önce qeyd olunanlardan melum oldu ki, elerş kelimesi : Padşahın oturduğu mülk taxtına ve hemçinin tavana da deyilir. (Qurtubi 7/220)

Baxaq, er-Rahmenin Erşi deyilende bes ne nezerde tutulur? — Rahmenin Erşi iki mena kesb edir. Onun istiva etdiyi (ucaldığı) yer ve mexluqatın tavanı.

Erş yaradılıb ve heqiqidir ve mexluqatın en böyüküdür. (Bu barede: el-Erş liz-Zehebi 1/209 ../1/327. Muxteser tef. İbn Kesir 2/572 baxmaq olar).

Selef alimlerinin «erş»e verdikleri terif: «El-erş bir cismdir ki, Allah onu yaradıb, sonra ise , ona olan ehtiyacdan deyil, istediyi hikmetinden dolayı üzerine istiva edib (ucalıb) ve melekler de erşi daşımaqla (saxlamqla) Allaha itaet edirler ve bununla yanaşı Allahın onlara ehtiyacı yoxdur. Çünkü Allah öz qüdreti ile hem erşi hemde diger mexluqatı saxlayır.» (İsbet Sıfetil uluv seh. 92. İbn Qudeme/Şerh. )

Erş barede Quran ve Sünnede varid olan vesfler:

1- Ezemetlidir: «O, ezemetli erşin Rebbidir». (et-Tövbe 129)

2- Şan-şöhretlidir: «Allah şan-şöhretli erşin sahibidir». (el-Buruc 15)

3- Kerimdir: «O, kerim (uca, qiymetli)

[1] 2 >>