İmam Ehmed bin Henbelin vaxtında yaşayan Haris el-Muhasibi bu kitabında aye ve hedisler işığında oxucunun elinden tutaraq ölümden sonra başına gelecekleri addım-addım yaşatmağa çalışmışdır. Bu kitabı oxuduğunuz zaman Cennetin nemetlerini dadmış ve Cehennemin yandırıb-yaxan qaynarlığını ensenizde hiss etmiş olacaqsınız.



Giriş
Bir olan, Ondan üstün heç ne olmayan, sonsuz ezemet sahibi, hökmü geri çevrilmeyen, sonsuz böyuklük ve ucalıq sahibi Allaha hemd olsun.
Allah bizi imtahan ve tecrübe üçün yaradıb. Cennet ve Cehennemi bizimçün hazırlayıb. İşin ciddi ve önümüzdeki tehlükenin böyuk olduğu haqda bize xeberdarlıq etmişdir. Ağlı olan ve düşünen insan son mekanının hara ve aqibetinin nece olacağını öyrenene qeder könlü qırıq olmalıdır. Çünki Rebbine üsyan etdiyi anlar ve Onun emrlerine qarşı çıxdığı vaxtlar olmuşdur. Yaşadığı ömür boyu defelerle Allahın qezeb ve razılığını qazanmışdır. Heyatının bu ikisinden hansı ile nöqteleneceyini ve son aqibetinin nece olacağını bile bilmez. Buna göre de Allah qatındakı halının nece olacağını bilinceye qeder qayğısı böyük, üzüntüsü uzun, sıxıntısı ise şiddetli olmalıdır.
Uğuru Allahdan iste. Günahlarının bağışlanmasını Ondan gözle. Her işde Ondan yardım iste. Rebbinin emr ve qadağalarına qarşı çıxmış, üsyanınla Onun qezeb ve ezabına layiq olmuşken nece sevine bildiyine qorxu ve ürpentinin könlünden nece eksildiyine heyret edirem. Bil ki, çaresiz ölüm sıxıntıları, ağrıları, çırpınışları ve serxoşluğu ile bir gün seni de haqlayacaqdır. Gec-tez reallaşacağı üçün bunu ele indiden olmuş kimi qebul et.