Eziz oxucular! Bina bünövre üzerinde qurulduğu kimi, heyat da, insanlıq da menevi dayaqlar üzerinde qurulmalı deyilmi? Vaxtile Aristotel: “Menevi dayaqlarsız insan şerefsiz ve vehşi olub, özünün cinsi instinktlerinde alçaq mexluq seviyyesindedir”–demişdi. Menevi kamilleşme ise öz nefsini terbiye etmeden mümkün deyildir.
Bele ki, nefsani qüvveler her zaman el-ele vererek ağıl nurunu söndürmeye qadirdiler. İbretamiz bir misal yerine düşerdi: Eger anbara çoxlu sayda siçovul daraşıbsa, oraya ne qeder taxıl töksek de ehtiyat yığa bilmeyeceyik. Evvela, o siçovulları zerersizleşdirmeli deyilikmi? Nefsin de misalı buna benzeyir.
Hezret Eli (e)buyurduğu kimi, nefsi islah etmeden ağıldan behre götüre bilmerik. Beden memleketi daim dörd qüvvenin - eqlin, şehvetin, qezebin ve işi fitnekarlıq, xeyanet, hiyle-kelek olan vehmin müharibe meydanıdır. Üç qüvve birleşib eqli öz tabeliklerine almağa çalışır. Bugünki söhbetimiz qezeb qüvvesi haqqındadır. Qezeb nefsin bir veziyyetidir ki, heyvani ruhun qalib gelmek, intiqam almaq üçün daxilden xarice hereketine sebeb olur. Her vaxt şiddetlense, bedende heraret artar, boyun damarları şişer, gözler qızarar, Şeyvan qelbe daxil olar.
Elbette, insanların tebietinden asılı olaraq qezeb halı onlarda müxtelif şekilde baş verer. Elesi var ki, kibrit kimi qığılcımdan odlanar; elesi var ki, yağ kimi alovlandırmaq üçün daha çox vasiteye el atmaq lazım gelir; ele adam var ki, quru ağaca, adam var ki, yaş ağaca benzeyir. Qezebde ifrata verenler çox vaxt dinin ve ağlın itaetinden xaric olur, böyük bedbextlikler getirirler. Bu cür qezeb qetle, yaralamağa, tehqire, hetta kenar eşyaları vurub dağıtmağa getirib çıxarır.

Bu cür qezeblenen şexsin qezeb odu onun özünü de yandırır, etrafdakıları da. Bu, ağlın başdan çıxması halıdır ki,Emrel-Mömininin (e)onu delilikle müqayise edir. “Qezeb bir növ delilikdir;çünki sahibini peşman eder, peşman olmasa, demeli, esl delidir”. Çox teeccüblüdür ki, bezi adamlar ele bilirler ki, çox qezeblenmek kişilik

[1] 2 >>