Müctehid dedikde kimler ve hansı elmi
meqamda olanlar nezerde tutulur?
Her şeyden evvel bu sözün kökü ile tanış
olaq. Sözün kökü “ictihad” kelmesindendir.
“İctihad” sözünün özü ise “cehd”
sözündendir.
İndi de bir-bir bu sözlerin lüğetdeki
me`nalarına nezer salaq. Evvelce “cehd”
sözüne diqqet edek. Bu söz ereb sözü olub
me`nası da “çalışmaq” demekdir. Bir işle
möhkemcesine çalışana ereb “cahid” deyer.
“İctihad” sözü de hemin kökden olub lüğetde
me`nası “var qüvve ile çalışmaq”
me`nasındadır. Lakin dini terminde “ictihad”,
İslam dini elmleri sahesinde en yüksek elmi
meqama deyilir. Dünya elmlerinin her bir
merhelesinde xüsusi meqam ve terminler
olduğu kimi dini elmlerin de her merhelesinde
xüsusi bir ad vardır. Meselen, dünya
elmlerinde telebe, aspirant, dekan,
professor, akademik ve sair elmi mertebeler
olduğu kimi dini elmlerde de elmi meqamlar
vardır.
“İctihad” odur ki, her hansı bir şexs dini
emelleri yerine yetirmek meqamında, bu emel
baresinde tam elm elde etmiş olsun ve hemin
elmi öz emelinin delili kimi qerar versin.”
Başqa sözle desek: “İctihad” ye`ni, Qur`an ve
revayetlerden şeriet hökmlerini ele
getirmekden ötrü bütün elmi mertebeleri
keçmek ve bu yolda var qüvve ile çalışmaq
demekdir.”
Bütün bunları bildikden sonra “müctehidi”
bele te`rif etmek olar:
“Müctehid” o şexsdir ki, şeriet hökmlerini
delille ele getirsin ve şeri vezifesini öz
nezeriyyesi esasında yerine yetirsin”(“Mesail
minel-ictihad vet-teqlid.” Hemedani)
İCTİHADIN ŞERAİTİ VE YA MÜCTEHİD HANSI
ELMLERİ BİLMELİDİR?
“İctihad” meqamına yetişmiş müctehid olmaq
her kesin qüvvesinde deyildir. Bu meqama
ömür boyu zehmet çekmekle ve gece-gündüz
çalışmaqla yetişmek olar. İndi ise xülase
olaraq ictihada yetişen bir şexsin hansı
elmleri bilmesini qeyd edirik:
Birinci: Ereb dilinin qanun ve qaydalarını, o
cümleden, nehv, serf, lüğet elmlerini bilmek,
tek-tek sözleri anlamaq, bele ki, bu elmle
Qur`an ve Me`sumların (eleyhimussalam)
hedislerini başa

[1] 2 3 >>