Psixologiya (qedim yunan sözüdür menası ruh , ruhi alem; -bilik, öyrenmek, elm)-"psixika haqqında elm" demekdir. Psixologiya termini evristik baxımdan elmin predmetini deqiq ifade edir: psixologiya psixika haqqında elmdir



Elme qederki psixoloji fikirlerin yaranması tarixi çox qedimden, e.e başlanır. O, bir terefden Şerq felsefi fikrinden, diger terefden xalq yaradıcılığından behrelenmişdir. O bir terefden heyatın özünden, ictimai-tarixi proseslerden asılı olaraq inkişaf etmiş, diger terefden baş veren prosesler psixoloji fikre öz tesirini göstermişdir.

Hele qedim zamanlardan başlayaraq psixoloji bilikler nesilden-nesle verilmiş müxtelif obrazlı ifadelerde, atalar sözlerinde, bayatılarda, nağıllarda, dastanlarda ve s. de özünün eksini tapmışdır. Bizim her birimiz bu bilikleri etraf adamlardan elece de şifahi xalq edebiyyatı vasitesile menimseyirik. İnsanın şexsi tecrübesinde hemin bilikler daha da deqiqleşir, yeni mena çalarları kesb edir.
İnsanlar lap qedimlerden qarşılıqlı münasibetlerde olduqları, ünsiyyete girdikleri insanları öyrenmeye, anlamağa, derk etmeye çalışmış, bunun üçün müşahideler aparmışlar. Tedricen toplanan bilikleri ümumileşdirilmiş, dilden-dile, ağızdan-ağıza keçerek ümuminin hamının qebul etdiyi fikirler olmuşdur. Bunlar bayatılar, nağıllar, atalar sözleri, neğmeler, laylalar, mifler, efsaneler ve s. şeklinde lakonik dilde çatdırılmışdır. Demek olar ki, elmi psixologiyanın tedqiq etdiyi saheler içerisinde ele bir problem yoxdur ki, xalq yaradıcılığında ondan behs olunmasın, münasibet bildirilmesin. Psixoloji fikrin yaranması ve inkişafının diger bir istiqameti ise yazılı edebiyyat, filosof ve yazıçıların, şairlerin yaradıcılığıdır. Bu menada "Kitabi-Dede Qorqud" dastanı, Nizami, Tusi, Nesimi, Fizuli, Axundov, S.E.Şirvani, Sabir, C.Memmedquluzade ve diger müteffekirlerin yaradıcılığı Azerbaycan psixoloji fikrinin yaranması, inkişafı ve formalaşmasında ehemiyyetli rol oynamışdır. Onların yaradıcılığı bir terefden xalqın tefekkür

[1] 2 3 4 >>