İslamın Azerbaycana ayaq
basmasından evvel Azerbaycanda
esas din Ateşperestlik
idi.Albaniyanın bir hissesine ise
xristianlıq yayılmişdı.
Azerbaycanın erebler terefinden
işğalı 639-cu ilde başladı ve
texminen 90 il sürdü.
Ehali arasında işğalçılara qarşı
nifret var idi ve tez-tez üyanlar
baş verirdi.Bu usyanlardan en
böyüklerinden biri 748-ci ilde
Beyleqanda başlayan üsyan
idi.Üsyan Beyleqan şeherinden
Berde ve Erdebil şeherlerine
yayılmağa başladı.Berdedeki ereb
emiri öldürüldü.Xelifenin
Azerbaycana gönderdiyi qoşun
yalnız 752-ci ilde üsyanı yatıra
bildi.
Növbeti üsyan 778-ci ilde
başladı.Bu üsyan Xürremiler
herekatı adlanır.Üsyana başçılığı
Cavidan ve Ebu-İmran edirdi.Bu
iki serkerde hem de bir birileriyle
düşmençilik edirdiler.816-ci ilde
bunların arasında döyüş baş
verdi ve Ebu-İmran öldürüldü.3
gün sonra ise Cavidan aldığı
yaradan vefat etdi.Üsyana Babek
(798-838) başçılıq etmeye
başladı.Mehz onun zamanında
üsyan geniş şekil almağa
başladi.Babekin ordusu Bezz
qalasında yerleşirdi.Babek
816-833-cu iller arasında bir defe
de meğlub olmadı.O,xilafetin
bütün ordularını meğlub
edirdi.Onun en meşhur
döyüşlerinden biri 830-cu ilde
Hemedan döyüşü idi.Bu döyüşde
Babekin qelebesinden sonra
xelife Bizansla döyüşu
dayandıraraq bütün qüvvesini
Babeki mehv etmeye cemledi.
Ümumiyyetle bütün döyüşlerde
Babek 1-1,5 milyon erebi
öldürmüşdü.
833-cu ildeki növbeti Hemedan
döyüşünde Babek ilk defe olaraq
meğlub oldu.Hemedan yeniden
ereblerin eline keçdi.
836-ci il döyüşünü Babek qelebe
ile bitirse de,onun ordusunun
esas serkerdelerinden biri ve
yaxın dostu Terxan şehid
oldu.Bu,Babek üçün çox böyük
bir itki idi.
Xelife Mö`tesim Babekin üstüne
meşhur serkerde eslen fars olan
Afşin ibn Kavusu gçnderdi.Afşin
evvelce Babekle gizli danışığa
getdi.O,teklif etdi ki, “sen teslim
ol.Xelife seni ereb ordusuna
serkerde te`yin etsin ve sonra
biz ikimiz birleşerek Sasani
dövletini berpa edek”.Babek ise
ona,“Men ona

[1] 2 >>