günden defelerle sınamışdı ki, hemişe bir ehvalat baş verende, daha doğrusu, qan qaraldan, könül bulandıran hadiselerle rastlaşanda, ekseren, bu ehvalatlar, hadiseler axırda mütleq arxayınçılıqla qurtarırdı. Yeni bu arxayınçılıq hemişe şadlıq, ürek xoşluğu demek deyildi. Arxayınçılıq, onun zennince, neyinse sonu idi, neyinse hüdudu idi. Her şeyin dünyada sonu, hüdudu olduğu kimi, adama ürek ağrısı, şaşqınlıq getiren ehvalatların da axır merhelede bir sonu olurdu, bir hüdudu olurdu. Kür daşmamışdan qabaq bütün şenlik, meme yeyeninden tutmuş pepe yeyenine kimi - azmı görmüşdü Mahmud bele şeyleri - seksekeli yatıb, seksekeli dururdu, qapı-bacaya da baxanda qorxu ile baxırdılar ki, gören her şey yerindedimi, Allahın ağlasığmaz belası camaatı yer üzünden yox elemeyibmi, belke ele bu daşqın sonuncu daşqındır, daha bundan o yanası yoxdur - amma yene her şey gelib son heddine çatırdı: Kür daşıb sahilinden çıxırdı, suya yaxın heyetlerin doqqazını, qapı-bacısını, bağını-bostanını yuyub aparırdı ve bununla da her şey qurtarırdı: Mahmud bilirdi ki, Allahın bendelerine gönderdiyi azar-bezarın da hüdudu var, ilan-qurbağa xettile yazılmış uzun, sicilleme bir cümlenin axtrında nöqte qoyulduğu kimi, bu azar-bezar da, dünyanın çox-çox ehvalatları da nöqte ile qurtarır. Ya o yanlıq, ya bu yanlıq. Eger dünyada hüdud deyilen şey olmasaydı, yeqin ne ot, ne ağac biter, ne heşerat, ne adam yaşayardı. Çünki onda cücüden tutmuş velese kimi her şeyin ele yarandığı günden bağrı çatlayıb telef olardı.
Şükür, bugünkü ehvalat da pis qurtarmadı: arxayınçılıqla qurtardı. Çünki nece olsa, eger Mahmud gecenin bu vedesinde, bele havada buraya gelib Zülfüqar kişiye bir encam çeke bilmeseydi, yeqin ki, ne bu geceni rahat yuxuda yata bilecekdi, ne de sonrakı günlerde bu günün ağrısından-acısından canını qurtara bilecekdi.

Mahmudun yerini Zülfüqar kişinin yatdığı otağa bitişik olan qonaq otağında, açılma divanın üstünde saldılar... Bu otağı Mahmud azı yüz kere görmüşdü. Hele beş-on il bundan qabaq,

<< 1 ... 35 36 [37] 38 39 ... 202 >>