Gözyaşları hesret dolu sinelere axan iztirab damlalarıdır.
Hesret hicranla yanan ruhun içden-içe sızlanışıdır. Ona ne qısır ifadeleriyle dil ne de en parlaq beyanlar tercümeçi ola biler. Yalnız duyğulu bir könül hesretin yanğısını bütünlükle hiss ede biler.
Hiss dolu bir könlün sahilini hesret dalğaları insafsızca döyer ve çırpınışlarında ruhdan bir parça qoparıb yeni hücumlara hazırlanarlar. İradesi qüvvetli olanlar çelikden ruhlarıyla buna müqavimet gösterseler de, zeif yaradılışlı olanlar, yavaş-yavaş eriyib gederler.

Ümidsiz gözleyişin hüsranı ruhlarda fırtınalar qoparar. Vüsalın şefeqini gözleyen bir könülde ise hesret, ilıq bir meltem kimi eser ve ülvi duqğuları cücerder.
Bir de gerçekden könül verilecek “Dilare” tapmamış, ağılları ve ruhlarıyla keçici ‐ fani mehbublara bağlananlar vardır ki, veziyyetleri ürekağrıdıcıdır.
Her doğuş arxasında bir çox hesret dolu könüller buraxaraq qüruba meyl edir. O zaman ruh “Leyla” deye arxasından qaçılan xeyalların yerine “Mövla” deyib könlünü heqiqet esintileriyle dolduracaqdı.

Gözyaşları, hesretin en hezin tercümeçisidir. Üfüqün arxasındakı mehbub üçün üfüqde boğulan hesret dolu gözler derin bir keder içinde hicrana gömülerler. Bele ki, doğru olmayan bir yol ile bir meqsedi teqib eden kimse çox vaxt hedefinin eksini şille olaraq yeyer. Allah qelbin batinini iman, merifet ve mehebbet üçün yaratmışdır. Zahirini ise diger şeyler üçün hazırlamışdır. Cinayetkar ehtiras qelbi deşer, bütleri içine soxar. Bu ise qeyretullaha toxunar ve onu meqsedinin tersi ile cezalandırar.
Qelb platonik eşqlerin açdığı derin yaraları müalice üçün mecazi mehbublarla elaqesini kesir; vicdan bele “müqeddes” bir mehbubu axtararaq mecazi eşqi heqiqi eşqe inqilab etdirer:
Batmaqla iten bir mehbub gözel deyildir. Çünki: “Zevala mehkum olan heqiqi gözel ola bilmez. Ebedi eşq üçün yaradılan ve aynel-Samed (heç bir şeye ehtiyacı olmayan, her şeyimizle ona möhtac olduğumuz zatın aynası) olan qelb ile sevilmez ve sevilmemelidir!..”