Esline qalanda felsefe sözü bu dövrden başlayaraq işlenmişdir. Sokrat kinaye ile deyirdi ki, sofistler elmi ve yaxud müdrikliyi öyretmeye çalışsalar da, özleri her cür bilik ve her cür müdriklik imkanlarını inkar edirler. Onlardan ferqli olaraq Sokrat özünü müdrik yox, «müdrikliye mehebbet besleyen», onu seven adlandırmışdır. Onları «sofist»– müdrik, özünü ise filosof– müdrikliyi seven hesab edirdi. «Felsefe» sözünü bu menada onun telebeleri de ifade edirdiler. Ele hemin zamandan başlayaraq felsefe intellektual fealiyyetin xüsusi sahesini ifade etmeye başladı. «Felsefe» sözü «müdriklik» (Sokrata qeder felsefe bele adlanırdı) sözünü evez etdi. Hem de b. er. ev. V esrin sonuna qeder felsefe bütün elmi bilikleri ehate eden yegane elm sahesi idi. Elmlerin xüsusi sahelere bölünmesi b. er. ev. V esrin sonundan başlanmışdır.
Sokrata qederki dövr naturfelsefe dövrü adlanır. Demeli, Sokrat antik felsefesinin ikinci dövrünün banisi hesab olunur. Sokrat (b. er. ev. 469– 399) özü heç bir eser yazmasa da, onun görüşlerini telebeleri ve ardıcıllarının, xüsusile Platonun ve Aristotelin eserlerinden öyrenmek mümkündür. Bir şexsiyyet kimi de Sokrat maraqlı insan olmuşdur. Atası Sofroniks kimi, o da gencliyinde heykeltaraşlıqla meşğul olmuşdur. Zahiren yöndemsiz olan Sokrat küçe ve meydançalarda öz ağıllı ve mentiqli çıxışları ile onu dinleyenleri mat qoyarmış. Defelerle Afina vetenperveri kimi Spartaya qarşı döyüşlerde iştirak etmişdir. Çoxlu şagirdler yetirmişdir. Onların içerisinde meşhurları Antisfen, Aristipp, Evklid, Ksenofon, Alkiviad ve Platon idi.
Qoca yaşlarında dinsizlik ve exlaqsızlıqda teqsirlendirilib ölü­me mehkum olunmuşdur. Zeher içib intihar etmişdir. Ölümünden sonra onu mehkeme edenlerin hamısı cezalandırılmışdır. Sokrat insan, onun tehsili ve terbiyesi meselesini felsefeye getiren ilk filosofdur. O, dialektik metodun banisidir. «Öz– özünü derk et» ve «men bir şeyi bilirem ki, heç ne bilmirem» prinsiplerine esaslanan Sokrat öz telimini şifahi şekilde tebliğ

[1] 2 >>