desteklediyi ve ya yaxşı münasibetde olduğu qüvveler hakimiyyete gelib. Bezen ise herbi çevrilişler iki nehengin reqabetinin neticesi olub.

En çox herbi çevriliş Afrika, Yaxın Şerq ve Latın Amerikasında baş verib. İlk sırada Afrika gelir. Afrikada İkinci Dünya Müharibesinden sonra 200-den çox herbi çevriliş baş verib ve bunun texminen yarısı baş tutub. İkinci yerde Latın Amerikasıdır. Burada 150-dek herbi çevriliş cehdinden yarıya qederi baş tutub. Ümumilikde 55 herbi çevriliş cehdinin qeyde alındığı Asiya qitesinde ise 36 cehd uğurlu olub. Yaxın Şerqde ise 40-dan çox cehdin yarısı uğurlu olub.

Ümumilikde ise en çox herbi çevriliş cehdi “soyuq müharibe”nin qızğın dövründe - 1960-80-ci illerde - qeyde alınıb.

Herbi çevrilişler ümumi olaraq müharibelerdeki uğursuzluq, iqtisadi, yaxud siyasi böhranlar zamanı, başqa sözle, cemiyyetde mövcud hakimiyyetlere inam ve destek azalanda baş verir. Meselen, Türkiyede 1980-ci ilde baş veren herbi çevrilişden evvel ölke böhrana yuvarlanmışdı. Küçelerde solçu – kommunist ve milletçi, dindar gencler arasında toqquşmalarda bir neçe min telebe dünyasını deyişmişdi, universitetler döyüş meydanına çevrilmişdi, üstelik siyasetde de derin böhran vardı. Meselen, 115 defe sesverme keçirilmesine reğmen siyasi qüvveler (hemin vaxt Türkiyede prezident 7 ilden bir parlamentde seçilirdi – K.R) prezident seçilmesinde razılığa gele bilmirdi. Bunun üzerine iqtisadi böhran da elave olunduqda herbçilerin çevriliş etmesi çoxu üçün normal hadise idi. Baxmayaraq ki, siyasi qüvveler ağır zerbe aldı.

Fethullah Gülen ve 1980 Darbesi » FETÖ Gerçekleri

Ümumiyyetle, herbi çevrilişler ölkede veziyyetin normal olmadığı zamanlarda baş verse de, bir çox hallarda hemin ölkeni geri atır, inkişafı lengidir. Xüsusen de herbi çevrilişden sonra herbçilerin xuntası daha uzun zaman hakimiyyetde qalarsa ve diktatura qurulduqda ölkelerde veziyyet daha da pisleşir. Afrika ölkelerinde bu cür nümuneler çoxdur. Eyni zamanda herbi çevrilişlerin uzun iller davam

<< 1 2 3 [4] 5 >>