edende daşda tesvir edilenler çox zaman düşmenler olurdu. Buna göre de hemin tesvirlerdeki monqoloid cizgilerini çox teessüf ki, qıpçaqlara aid edirler. Qıpçaqların babaları Çin menbelerinde dindin adlanan xalqdır. Dindinler antropoloji baxımdan göy göz, sarı saç tesvir edilirler ve sifetleri ensizdir. Qıpçaqların izlerini Ukraynada araşdıran antropoloqlar da qıpçaq qebirlerinden tapılan bütün insan skeletleri üzerinde araşdırma apararken bele neticeye gelirler ki, bu adamların sifetleri o qeder enli deyildi. Qıpçaqlarda monqoloid elementlerinin güclenmesi daha çox monqol yürüşleri dövründe olmuşdu. Hem de qıyıq gözlülükle badam gözlülüyü qarışdırmaq lazım deyil. Gözün qıyıqlığına tesir eden esas amil gözün daxili bucağını örten ve epikantus adlanan qırışdır. O qırışları tebii ki, skelet materialında tapmaq mümkün deyil. Lakin tesvirler sübut edir ki, qıpçaqlar monqoloid üz quruluşuna malik olmayıblar. Qıpçaqlar ruslardan en azı uca boyluluqla seçilib. “Rus” sözünü izah ederken deyirler ki, bu sarışın menasını verir. Eger ruslar özleri de qıpçaqlara “polovoqo çveta”, yeni sarışın deyirse, o zaman hansı monqoloidlerden danışmaq olar? Antropologiya elminde sarı saçlı, göy gözlü monqoloide rast gelinmeyib.
Peçenek qırğını - Bizans qıpçaqları Anadolu qıpçaqlarına qarşı
Teessüf ki, qıpçaqlar türk tarixinde mühüm rol oynamaqla yanaşı, ayrı-ayrı imperiyaların elinde alete çevrilibler. Bununla bağlı söhbet açacağımız facievi hadiselerden biri Peçenek qırğınıdır. Bizans terefinden qızışdırılan qıpçaqlar indiki Ön Asiyada, yeni Anadoluda yaşayan qıpçaqları bir gecede mehv etmişdiler. Ola biler bu, ictimai-siyasi maraqlarla, meselen, daha çox coğrafi erazini ele keçirmek uğrunda mübarize aparmaqla bağlı ola biler. Bununla yanaşı, türk tarixinde Misir-Memlük Xaqanlığını qurmuş, Xezer xaqanlığının qurulmasında, Hindistanda türk dövletinin yaradılmasında iştirak etmiş xalq kimi qıpçaqların xidmetleri danılmazdır. Orta esrlerin coğrafiyasına nezer yetirsek, qıpçaqlar
»Oxu zalına keç