Eslinde xezerlerin böyük bir qismi qedim türk inanclarına tapınırdılar. Sonrakı merhelede xezerler cenubdan islam dininin tesirine meruz qalır. Xezerlerin Sasanilerden başqa en ağır savaş apardıqları dövletlerden biri ereb xilafeti olub. Xezerlerle ereb xilafeti arasında üç defe böyük savaş olub. Onların böyük qisminde, meselen 643 ve 653-cü il Belencer döyüşlerinde xezerler qelebe çalırlar. 730-cu ilde xezerlerin orduları Mosula ve indiki Türkiyenin şerq vilayetlerine qeder gedib çıxmışdılar. Sonrakı merhelede ise Mehemmed ibn Mervanın vaxtında dünya tarixinde çirkli müharibe başlayır. Bezen palçıqlı müharibe deyilen müharibede iki terefden hereket eden xilafet orduları Xezer xaqanlığının paytaxtını ele keçirdiler ve Xezer xaqanını mecbur edirler ki, sen islam dinini qebul etmelisen. Bu zaman xezerlerin diger qonşusu Bizansda xristianlıq mövcud idi. Bele bir vaxtda tebii ki, xezerler başqa bir dünyevi din seçmek mecburiyyetinde idi. Üç dünyevi din var: musevilik, isevilik ve islam. Xezerler de özlerini müselman ereblerden ve xristian slavyanlardan ferqlendirmek üçün museviliyi qebul etdiler. Bu konfessional dini yehudilikle, etnik yehudilikle qarışdırmaq düzgün deyil. Çünki sonrakı dövrlerde hetta xezerlerin dini kitabları bele 17-18-ci esre qeder ivrit ve idiş dillerinde yazılmamışdı. Daha çox qedim türk dillerinde yazılmışdı.

Xezerlerin varisleri - Şimali Qafqazın türk xalqları, Heşterxan türkleri, karaimler, kırımçaklar

Xezerlerin böyük qisminin musevi olması barede fikir de yanlışdır. Niye? Çünki xezerlerin böyük bir qismi islam dinini qebul etmişdi. Yene xronikalarda gösterilir ki, özü menşece xezer türkü olan Buğa El-Kebir xilafetin en görkemli serkerdelerinden idi. Meselen "Kartli Çxovreba"da deyirlir ki, böyük Buğa Derbend qapılarını açdı ve Qafqazın o terefinden - tebii ki, Şimali Qafqaz nezerde tutulur - minlerle xezer ailesi Şemkir ve Dımanisde yerleşdirdi. Xezerlerin müselman varislerinin diger bir qismi hazırda Orta Asiyada yaşayır, xüsusile

<< 1 ... 3 4 [5] 6 >>