Orta ve xırda burjuaziyanın (sahibkar da demek olar) biznesi çiçeklendikce, yeni iqtisadiyyatda artım dövrü olduğu müddetce, onlar birmenalı olaraq “inkişaf”ın yanında olacaqlar. Bele insanların sizin yanınızda “eslinde men de beyenmirem, amma neynek, dövran bele getirib, başmızı aşağı salıb pulumuzu qazanırıq” demesi, onların heç de konformist yaxud karyeraçı olmağı demek deyil. Bu da var. Amma, bu tendensiyalar dialektik münasibetlerin neticesidir. İstehsal münasibetleri dialektik olaraq istehsal vasiteleri üzerinde mülkiyyet sistemi esasında formalaşır. Xırda sahibkar istehsal etmir, o ekser hallarda, paylayır. İstehsal ise adeten böyük ölçüde baş verir, çünki böyük ölçüde istehsalın artımı kiçik ölçüde istehsalların ceminin artımından daha çox olur. Üstelik, monopoliyalaşma kapitaizmde normal tendensiyadır, amma bunun mövzuya birbaşa aidiyyatı yoxdur. Xırda “sahibkar” dükan açır, gözellik salonu açır, atası vezifede işleyir, yaxud başqa formalı ticaretle ve ya xidmetle meşğuldur. Onun geliri artdıqca ona ele gelir ki, bu birbaşa onun alıb satmasının, her gün seher 8-den axşam 10-a kimi işlemeyinin neticesidir. O baxır geriye, görür ki, Sovet vaxtı onun bele işlemek imkanı olmurdu. Sonra baxır indiye, görür ki, “işleyirsense, qazanırsan”. Deyir: “Allah canlarını sağ elesin, şerait yaradıblar işleyib alın terimizle pulumuzu qazanırıq. Düzdür, arada gelib incidib eleyirler, amma günün sonunda evime qazanc getirirem”.

Sonra bu “çalışqan” xırda burjuaziya nümayendesinin uşaqları böyüyür. Onlar çalışqan (meselen, ziyalı) valideynlerinin desteyile yoxsullardan daha yaxşı mektebe gedir, ingilis dilini öyrenirler. Ali mektebe daxil olur, oranı “qurtarır” sonra da bir xırda burjuaziya işi tapıb xırda burjuaziya maaşı alırlar. Onlar atalarının ve özlerinin qazandıqları izafi xırda burjuaziya deyeri ile özlerine müxtelif paltarlar alır, şeherin merkezindeki kafelerde kofe içir, ilde bir defe Avropaya gedir ve ele bilirler ki, bu onların pozitiv olmalarına göre beledir.

[1] 2 3 ... 6 >>