Avropa ve rus elmi fikrinde hele de hakim düşünce ondan ibaretdir ki, qedim arianların övladları indiki farslar, yunanlar, almanlar ve ingilislerdir. Bu düşünceye göre, Arian ele İrandır.
Arian, İran, Eran eyni etnonimin müxtelif variantlarıdır. Ancaq onların heç birinin farslara aidiyyatı yoxdur.
İran türk sözüdür, onun kökünde ari durur. Ari/arı sözü hazırda yalnız türk dilinde qalıb: aydan arı, sudan duru, arıtlamaq ve s.
E.A.Qrantovski yazır ki, miladdan önce IX-VIII esrlerde İran ehalisi irandilli deyildi ( Историография 2002. s.13), Heç sasanilerin zamanında da fars ve İran adları eyni etnik-coğrafi mekana aid edilmirdi. İ.İ.Şopen yazır: - İran böyük coğrafi erazidir. Fars İranın bir vilayetidir ( Шопен 1852. s.226), iranlılar fars deyildir (Шопен 1866. s.185).
1872-ci ilde Tiflisde neşr olunan bir etnoqrafik melumatlar toplusunda deyilir: - Ellinlerle yunanlar kimi, iranlılarla farslar ayrı-ayrı xalqlardır (Сведение о Кавказе 1872. s.17).
Seid Nefisi yazır ki, fars menşeli etnoslar İrana Hind ve Sindden gelibler. İranın qedim ehalisi fars menşeli olmayıb (Fazili 1984. s.96).
Zerdüştün dövründe Aran neslinin ata yurduna "Aranbayca" deyilirdi (Авеста в русск. пер. 1998. s.421). Sasanilerin zamanında Aran, Eran, İran coğrafi adı daha geniş erazilere, indiki İranın yarısına aid oldu.
Kahin Kartirin (III esr) salnamesinde Eran ölkesine Sakastan, Qorqan, Pars ve Kerman vilayetleri aiddir ( Capa Касумова 2005. s.52). “Karnamaqi — Artaşire - Papaqan”da hemin vilayetler bezen Eran, bezen İran adlandırılır (Книга Арташира Папагана 1997. s.19).
Arilerin Türk menşeyi.