İnsan beyni ölçü ve çeki ekvivalentine nezeren faiz nisbetinde diger bütün canlılardan böyükdür. İnsanın unikal ağıla sahib olmasının esas sebebi kimi bu cehet de öngörülür.

Beynimiz yalnızca idraki olaraq deyil, eyni zamanda ölçü ve çeki olaraq da tekamül prosesi keçmişdir. Fiziki tekamülle zehni tekamül paralel inkişaf etmişdir.

İnsanın qedim tarixinden bu zaman deyişmiş texmini beyin ölçülerini teqdim edirem:

Homo Habilis: 550-700 sm³
Homo Erectus: 600-1250 sm³
Homo Neanderthalensis: 1200-1650 sm³
Homo Sapiens: 1400(±) sm³

Maraqlıdır ki, en böyük ölçülü beyin Neandertallarda olmuşdur. Görünür, Neandertallarda hansısa periodda beyin bir anlıq çox süretli ölçü artımına meruz qalmışdır. Neandertallarda beynimizin ölçüsü pik hedde qeder gedib, sonradan dayanaraq azalmağa başlayır. Bu azalma prosesi texminen 28 000 il evvelden başlamış ve en son modern insan növü olan Sapienslerde 1400 sm³-e qeder gelmişdir.
Bugün bizim beynimizin ölçüsü mehz 1400 sm³ civarındadır.

Qeyd edim ki, ölçünü çekiye çevirsek her sm³ texminen 1 qramdır. Yeni, bir insan beyninin çekisi texminen 1,4-1,5 kq aralığındadır.