Nesib bey Yusifbeyli (1881-1920)

Azerbaycanın görkemli dövlet ve siyasi xadimi; Azerbaycan Xalq Cümhuriyyetinin banilerinden ve Azerbaycan Xalq Cümhuriyyetinin hökumet başçılarından biri.

Nesib bey Yusifbeyli 1881-ci ilde Gencede ziyalı ailesinde doğulmuşdur. Gence klassik gimnaziyasını bitirmiş, 1902-ci ilde Odessa Universitetinin hüquq fakültesine daxil olmuşdur. Telebelerin inqilabi mübarizesinden qorxuya düşen çar höku universiteti müveqqeti olaraq ağladıqdan (1907) sonra, Nesib bey Bağçasaray şeherine (Krım) getmiş, burada İsmayıl bey Qaspralının neşr etdiyi "Tercüman" qezetinde emekdaşlıq etmişdir. Qaspralının qızı Şefiqe Soltan xanımla evlenerek, bir müddet orada yaşamışdır. Krım tatarlarının edebi-medeni heyatında feal iştirak etmiş, E.Haqverdiyevin teatr heveskarları terefinden tamaşaya qoyulmuş "Dağılan tifaq" dramında Necef bey rolunu oynamışdır. Ehtiyac üzünden tehsilini başa çatdıra bilmeyen Nesib bey çar xefıyyelerinin teqibinden yaxa qurtarmaq üçün 1908-cu ilde Türkiyeye mühaciret etmişdir. 1909-cu ilde Genceye qayıdaraq, şeher belediyyesinde çalışan ve tez-tez Bakıya gelen Yusifbeyli burada "Açıq söz" qezeti redaksiyasında onun redaktoru Mehemmed Emin Resulzade ile tanış olmuşdur.

Fevral inqilabından (1917) derhal sonra Yusifbeyli Gencede Türk Edemi-Merkeziyyet Partiyasını yaratmış (1917, mart), 1917-ci ilin aprelinde Bakıda keçirilen Qafqaz ve hemin ilin mayında Moskvada keçirilen Rusiya müselmanları qurultaylarında iştirak etmişdir. 1917-ci ilin iyununda Türk Edemi-Merkeziyyet partiyası M.E.Resulzadenin rehberlik etdiyi "Müsavat" partiyası ile birleşmiş, yeni partiya "Türk Edemi-Merkeziyyet firqesi Müsavat" adlanmışdır. Yusifbeyli bu partiyanın oktyabrın 26-31-de Bakıda keçirilen ve Azerbaycanın siyasi heyatında böyük hadiseye çevrilen 1-ci qurultayının hazırlanmasında ve keçirilmesinde feal iştirak etmiş, partiya proqramının müelliflerinden biri olmuş, onun merkezi komitesinin üzvü seçilmiş, Gence şöbesine rehberlik etmişdir.

Rusiya

[1] 2 3 4 >>