xarici qüvvelerin tehriki ile aysorlarla birlikde azerbaycanlılara qarşı töretdiyi soyqırımının qarşısını almaq üçün Xiyabaninin başçılığı ile yaradılan silahlı desteler qırğınların xüsusi qeddarlıqla heyata keçirildiyi Şerefxan, Salmas, Urmiya ve b. bölgelere gönderildi ve bu qüvveler qetl-qaretlerin qarşısının alınmasında mühüm rol oynadılar.

Şeyx Mehemmed Xiyabani özünün siyasi-nezeri platformasını "teceddüd", yeni "yenileşme mesleki" adlandırırdı. "Teceddüd" mesleki imperialist ağalığına, şah hakimiyyetine, feodal geriliyine, sosial edaletsizliye qarşı yönelmiş, heqiqi xalq hakimiyyeti teleb eden cereyan idi. ADF-nin rehberleri, o cümleden Xiyabani dinc yolla mübarizenin lazımi netice vermeyeceyini yeqin ederek, silahlı üsyana hazırlaşmağa başladılar. 1920-ci il aprelin 7-de Tebrizde qalxan üsyana rehberlik etmek üçün Xiyabaninin başçılığı ile ictimai idare heyeti teşkil olundu. Bununla, Şeyx Mehemmed Xiyabaninin ictimai-siyasi ve dövlet xadimi kimi fealiyyeti daha da güclendi. 1920-ci ilin yazında Xiyabani Bakıdan Tebrize gönderilmiş teatr xadimleri qrupunu Tebrizde qebul etmiş, onlara xeyli kömek göstermişdi. 1920-ci il iyunun 23-de ADF müveqqeti icra hakimiyyeti orqanı kimi fealiyyet gösteren ictimai idare heyeti esasında Milli Hökumet yaratmağı qerara aldı. Xiyabani Milli Hökumetin sedri seçildi. Cenubi Azerbaycan "Azadıstan"-Azadlıq ölkesi adlandırıldı. Milli Hökumet kend teserrüfatı, maarif, maliyye, sehiyye, edliyye ve s. sahelerde islahat ve tedbirler heyata keçirdi. Yeni iş yerlerinin açılması, pul islahatı keçirilmesi, bank-maliyye sistemi yaradılması, belediyye seçkileri keçirilmesi üçün hazırlıq işleri görülmesine, torpaq islahatına başlandı.

Xiyabaninin başçılıq etdiyi milli azadlıq ve demokratik herekat İngilterenin İrandakı resmi nümayendelerini ve İran hökumetini teşvişe saldığından, onlar herekata qarşı birleşdiler ve elbir fealiyyet planı hazırladılar. İrtica sentyabrın 12-de herekata qarşı hücuma keçdi. Tebriz - Alaqapıdakı hökumet

<< 1 [2] 3 >>