vurğulamışdır.

Xasmemmedov Dumanın bütün fealiyyeti dövründe müxtelif sorğular ve meseleler üzre (edaletli idareçilik, yerli ehaliye torpaq verilmesi, xalq tehsili, herbi mükellefıyyet, seçki, dini etiqad, zemstve idarelerinin tetbiqi, yerli mehkemenin deyişdirilmesi ve s.) çıxış etmişdir. Xalq tehsili meseleleri barede çıxışlarında Xasmemmedov ibtidai mektebde ana dilinde tehsili müdafie etse de, "dövlet dilini bilmeyi zeruri" sayırdı. Xasmemmedov Zaqafqaziya (Qori) seminariyası Azerbaycan şöbesinin Yelizavetpola (Genceye) köçürülmesi ve onun müsteqil seminariyaya çevrilmesi barede Xalq Maarifı Nazirliyi qarşısında vesatet qaldırmışdı. O, 1911-ci il noyabrın 30-da herbi mükellefıyyet barede qanun layihesi üzre çıxış ederken herbi mükellefiyyetin müselmanlara da şamil olunmasını teleb etmişdi.

Xasmemmedov 1913-1917-ci illerde Yelizavetpol şeher belediyye reisi işlemişdir. 1917-ci il Fevral inqilabından sonra Gencede "Türk Edemi-Merkeziyyet partiyasının yaradıcılarından biri, 1917-ci ilde keçirilmiş Qafqaz (Bakı, aprel) ve Ümumrusiya (Moskva, may) müselmanları qurultaylarının iştirakçısı olmuşdur. "Müsavat" partiyasının birinci qurultayında (Bakı, 1917-ci il, 26-31 oktyabr) Merkezi Komitenin üzvü seçilmişdir. Xasmemmedov Azerbaycan milli herekatının rehberlerinden biri, Yelizavetpol Qeza İcraiyye Komitesinin sedri, Zaqafqaziya komissarlığında Dövlet nezareti komissarı, Zaqafqaziya seyminin, Zaqafqaziya Demokratik Federativ Respublikasının süqutundan (1918-ci il, 26 may) sonra Azerbaycan Milli Şurasımn (1918-ci il, 27 may) üzvü olmuşdur. O, 1918-ci ilde keçirilmesi nezerde tutulan İstanbul konfransına gönderilen Azerbaycan Xalq Cümhuriyyeti nümayende heyetine daxil idi.

X.Xasmemmedov Azerbaycan Xalq Cümhuriyyetinin 1-ci Hökumet kabinesinde edliyye naziri, 2-ci kabinede evvelce portfelsiz nazir, 1918-ci il 6 oktyabr kabinedaxili deyişikliklerden sonra edliyye naziri, 3-cü kabinede daxili işler naziri, 5-ci kabinede edliyye naziri vezifelerinde çalışmışdır.

<< 1 [2] 3 4 >>