gönderdiyi elçilerinin gözlerini bağlamışdılar.


Ticaret meqsedile Derbende gelen yadellilerden hele xelife Ömer ibn el-Xettabın fermanında nezerde tutulmuş gömrük alınırdı. Bu fermana göre torpaqlarmıza qedem basan yadelli tacirlerden, başqa ölkelerde müselmanlardan alınan gömrük haqqı mebleğinde, 10 faiz haqq alınırdı. Zimmi (müselman olmayan yerli) tacirlerden malının deyerinin beşde birini, müselman tacirlerden ise ümumi deyeri 200 dirheme beraber olan malına göre 5 dirhem, yerde qalan her 40 dirhemlik malına göre 1 dirhem gömrük haqqı alınır. «Derbendname»nin melumatına göre, xezerlerin ölkesinde ticaret etmek arzusunda olan her hansı bir Derbend sakini apardığı malın onda biri deyerinde haqq ödemeli, ya da alveri atmalı idi. İdxal olunan malların, elece de qulların, mal-qaranın ve her cür başqa şeylerin üzerine qoyulan bu gömrük haqqları Xilafet xezinesinde her il 100 minden 1 milyon dirhemedek gelir getirirdi.


Derbend tacirlerinin alverinde yerli istehsal mehsulları (ketandan hazırlanmış üst paltarları, zeferan, qırmızı bayraq ve s.) xüsusi yer tuturdu. Yerli tacirler şeherde istehsal olunan mehsullarla yanaşı, «kafirlerin ölkelerinden» getirilen qulların satışından da xeyli menfeet götürürdüler. Şimali Qafqazın bütün xammalı da (qoyun sürüleri, deri ve s.) Derbendden keçirdi.



IX esrin sonları-X esrin evvellerinde Xilafetin zeiflemesi neticesinde geden müsteqillik uğrunda mübarize zemininde yaranmış Şirvanşah Mezyediler dövleti Derbend şeherini de öz nüfuz dairesinde saxlayırdı. Bununla yanaşı, Derbendde müeyyen müddet Derbend emirliyi fealiyyet göstermişdir.


Derbend şeheri XIII esrin ilk rübünde daha mürekkeb, çetin, keşmekeşli veziyyete düşmüşdü. Buna sebeb şehere olunan xarici hemleler ve daxili feodal qarşıdurmaları idi. 1220-1222-ci illerde baş vermiş ilk monqol yürüşü Derbendden yan ötmedi. Azerbaycanın cenubundan ölkeye soxulan monqol qoşunları, Cebe ve Subutayın başçılığı ile şimala doğru irelilediler. Beyleqan, Şamaxı ve s.

<< 1 ... 4 5 [6] 7 8 ... 11 >>