hissesidir, diger tedqiqatçilar onun qedim mebed, başqalari ise bir növ resedxana olduğunu iddia edirler. Bu ferziyyelerin her biri çoxlu sayda esaslı delillere söykenir. Lakin teyinatından asılı olmayaraq tikilinin misilsiz memarlıq abidesi olması faktı danılmazdır. Mehz bu sebebden Qız qalası dövletimiz terefinden dünya ehemiyyetli abide kimi mühafize olunur. 2000-ci ilin dekabrında Qız qalası İşerişeher ve Şirvanşahlar sarayı ile birlikde UNESCO-nun Dünya İrs siyahısına salınıb.

Tikilme çağı etrafında mübahiselerin heyretlendirici böyük zaman intervalı çerçivesinde aparılması baxımından memarlıq tarixinde Qız qalası ile müqayise edile bilecek abide yoxdur. Bele ki, abidenin yaşının Şumer dövründen başladığını iddia eden mütexessisler de var, XII yüz ilde tikildiyini sübut etmeye çalışanlar da. Burada zaman ferqi tikilme tarixi bilinmeyen başqa abidelerde olduğu kimi bir neçe il deyil, hetta bir neçe esr de deyil, 3000 ilden artıqdır.

Qız qalasının cenub-qerb divarında 14 metr hündürlükde ereb dilinde qedim kufi xetti ile yazılmış daş kitabe yerleşdirilmişdir. Yazıda "Qülleyi Mesud ibn Davud" sözleri hekk olunub. Yazı kalliqrafik xüsusiyyetlerine göre XII esre aid edilir. Bezi alimler burada qalanı ucaldan memarın adının hekk olunduğunu ehtimal edirler.

Esrler bir-birini evezledikce Qız qalası tebii proseslerin tesiri neticesinde zedelenerek ciddi tehlüke ile üz-üze qalsa da, bu möhteşem abide tarixin bütün sınaqlarına sine gererek ümumilikde öz ilkin görkemini ve struktur quruluşunu qoruyub saxlaya bilib. Öten esrin 60-cı illerinde aparılan berpa işlerinden sonra hemin abide muzey kimi fealiyyet gösterib. Dünya ehemiyyetli bu abidenin qorunub saxlanması ve mövcud görkemde gelecek nesillere çatdırılması üçün Azerbaycan Respublikasının Prezidenti cenab İlham Eliyevin tapşırığı esasında 2009-2013-cü illerde burada konservasiya işleri aparılıb. Görülen işler neticesinde Qız qalasının tekrarolunmaz görkemi tam berpa edilmiş, bu benzersiz abide

<< 1 [2] 3 4 >>