Ecemi Ebubekr oğlunun dövrümüze çatmış en gözel eseri olan Mömine xatun türbesi bu gün de orta esrler Naxçıvan şeherinin ezemetini eks etdirir. Naxçıvan memarlıq mektebinin, bedii memarlıq seviyyesinin bir şahidi kimi Naxçıvanın merkezinde yükselir.

Abidenin üzerindeki kitabeden türbenin 1186-cı ilde Atabey Şemseddin Eldenizin oğlu Mehemmed Cahan Pehlevanın arvadı Mömine xatunun şerefine tikildiyi melum olur. Monumental, ezemetli bir tikinti olan Mömine xatun türbesi Naxçıvana gelen seyyah ve tacirlerin diqqetini çoxdan beri özüne celb etmiş ve abide bir çox eserlerde öz eksini tapmışdır.

Hele XIX esrin evvellerinde Naxçıvana gelen Dübua de Monper abideye diqqet yetirmiş ve onun kitabelerinin üzünü çıxararaq Peterburqa, akademik Frene göndermişdir. O zamandan beri müxtelif alim ve şerqşünaslar türbenin özü ve kitabeleri haqqında eserler neşr etdirmişler.


Mömine xatun türbesi bürcvari Azerbaycan türbelerinin en görkemli nümunesidir. Zemanemize qeder qalmış hissesinin hündürlüyü 26 metr olan Mömine xatun türbesinin xarici örtüyü dağılmışdır. Onun da 8 metr olduğunu nezere alsaq türbe keçmişde 34 metr hündürlüyü olan dairevi bir tikinti olmuşdur.

Abide yeraltı hisseden ve yerüstü qurğudan ibaretdir. Yeraltı serdabe hissesi planda onbucaqlıdır. Serdabenin quruluşu burada olduqca maraqlı bir şekilde hell edilmişdir. Merkezde yerleşmiş sütundan onbucaqlının her küncüne bir tağ atılmışdır.

Türbenin nefis divar naxışları Mömine Xatun türbesinin esas hissesini teşkil eden yerüstü abide xaricden ongüşeli, daxilden ise dairevidir.

Kerpicden tikilmiş Mömine xatun türbesinin quruluşu Yusif Küseyir oğlu türbesine oxşardır. Yeni burada da türbenin bucaqları çıxıntı şeklinde hell edilmiş, sethler ise batıq veziyyet almışdır. Lakin Mömine xatun türbesinde bu memarlıq sxemi olduqca zengin bir suretde işlenmiş ve türbenin bütün sethleri memarlıqla ressamlığın sintezi şeklinde tezahür edir. Mömine xatun türbesi sethlerinin ve bucaqlarının kitabe ve hendesi

[1] 2 3 >>