Azerbaycanın esl menada sistemli coğrafi tedqiqatlar merhelesi başlanır. Onun geologiyası, faydalı qazıntıları, torpaq-iqlim şeraiti, geobotanikası, sosial-meişeti ve iqtisadi xüsusiyyetleri herterefli öyrenilir. Azerbaycanın iqlimini İ.V.Fiqurovski, torpaqlarını S.A.Zaxarov, bitki örtüyünü A.A.Qrosheym, geoloji quruluşunu V.V.Boqaçov, heyvanlar alemini A.N.Vereşşagin tedqiq etmişdir.
1925-ci ilde Azerbaycan SSR MİK-in xüsusi qerarı ile kend tesserüfatını semereli inkişaf etdirmek üçün Azerbaycan Dövlet Plan Komitesinin nezdinde Respublika Rayonlaşdırma Komissiyası yaradılmışdır. Bu komissiya 1935-ci iledek respublikanın iqtisadiyyatına, torpaq örtüyüne, iqlimine, bitki heyvanlar aleminin meskunlaşmasına aid sanballı tedqiqatlar aparmış, rayonlaşmaya dair materiallar neşr etmişdir.
Rayonlaşdırma Komissiyası Azerbaycanın yeni inzibatı-erazi bölgüsünün yaradılması istiqametinde intensiv işler görmeye başladı. Her şeyden evvel Azerbaycanda mövcud olan köhne bölgülerin (quberniya, qeza, nahiye) yenileri (rayon, daire, kend sovetleri) ile evez edilmesine başlandı.
Qeyd etmek lazımdır ki, köhne bölgüler Şimali Azerbaycanın 1828-ci ilde Rusiyanın terkibine qatıldıqdan sonra keçmiş xanlıqların yerinde yaradılmışdır. Hele 1846-cı ilde Azerbaycan erazisinin böyük hissesi Şamaxı ve sonralar Bakı quberniyasına daxil edilmişdir. Onun terkibinde ise Şamaxı, Şuşa, Şeki, Bakı ve Lenkeran sonralar ise Qaryagin, Quba, Göyçay, Cavad qezaları yaradılmışdır. 1867-ci ilde Yelizavetpol quberniyası (Gence) teşkil edilir. Diger Azerbaycan erazilerinde İrevan quberniyası onun terkibinde ise Naxçıvan, Zengezur, Şerur-Dereleyez qezaları ayrılmışdır.
Ümumen 1920-ci illerde Azerbaycanın sahesi 114 min km2-den çox olmuşdur. Sovet hakimiyyetinin ilk illerinde Göyçe, Zengezur, İnce deresi ve diger 28 min km2 tarixi Azerbaycan torpaqları kesilib Ermenistana verilmişdir. Onun iradesinin eksine olaraq terkibinde hazırda ermeni qoşunları terefinden zebt olunmuş Dağlıq Qarabağ vilayeti

<< 1 ... 13 14 [15] 16 17 ... 21 >>