ümumi coğrafi meseleler, Yer küresi ve onun xüsusiyyetleri şerh edilmişdir. Onun «Gülüstani İrem» eserinde Azerbaycan coğrafiyasına aid bir sıra elmi cehetden ehemiyyetli fikirler, müşahideler toplanmışdır. Kitab Azerbaycan tarixine aid olsa da, orada Azerbaycan ve Dağıstanın qısa coğrafi tesvirine de müeyyen yer verilmişdir.
XIX esrin II yarısında Rusiyada kapitalizmin süretli inkişafı ile elaqedar olaraq ictimai erazi-emek bölgüsü güclenmişdir. Ölkenin bir sıra rayonlarında, xüsusile Rusiyanın cenubunda, Cenubi Qafqazda ve Uralda iri miqyaslı tebii ehtiyatlar menimsenilmeye başlanmışdır. Volqaboyu ve Şimali Qafqazda kend teserrüfatı üçün yararlı, geniş torpaqlar istifadeye verilir, ölkenin merkezinde, şimali-qerbinde, Donbasda, Dneprboyunda ve Bakıda iri senaye merkezleri yaranırdı. Azerbaycan tedricle Rusiyanın mühüm senaye rayonlarından birine çevrilirdi.
Azerbaycanın mövcud potensial imkanlarından daha artıq istifade etmek üçün onun tebii ve iqtisadi xüsusiyyetlerini derinden öyrenmek teleb olunurdu. Buna göre de Azerbaycanı öyrenmek işine Rusiyanın K.İ.Arsenyev, N.Kulikov, P.P.Semyonov-Tyan-Şanski, D.İ.Mendeleyev, V.V. Dokuçayev ve bu kimi görkemli alimleri celb olunur, müxtelif coğrafi tedqiqatlar aparılırdı.
Bu dövrde Azerbaycan tebietine aid D.Alişanın, Q.Rodenin, S.Semyonovun, A.Petuxovun, İ.Muş­ketovun, A.Krasnovun, V.Dokuçayevin, N.F.Fiqurovskinin ve b. eserleri neşr edilmişdir. L.Pisaryev, N.İ.Şav­rov, P.Petroviç, M.N.Avdeyev, U.L.Seqal ve b. ise Azerbaycanın iqtisadiyyatına aid qiymetli tedqiqatlar aparmışlar. Onların bezileri Azerbaycan kend teserrüfatının coğrafi problemlerini, xüsusile Kür-Araz ovalığı ve Abşeron yarımadasında kend teserrüfatının inkişaf problemlerini öyrenmişler. Bu tedqiqatların neticesinde Zaqafqaziyanın (Cenubi Qafqazın) iqtisadiyyatına aid yeddi cildlik külliyyat neşr edilmişdir. İ.L.Seqal terefinden «Qafqaz xeberleri» toplusunda Azerbaycanda pambıqçılığın ve ipekçiliyin inkişafına dair meqaleler neşr edilmişdir.
XIX

<< 1 ... 7 8 [9] 10 11 ... 21 >>