esrin axırlarında Azerbaycanın erazisinin öyrenilmesi işinde Qori seminariyasının müellimleri ve müdavimlerinin de xidmetleri evezsizdir. Qori seminariyasını qurtarıb Azerbaycan qezalarında çalışan müellimler Rusiya Coğrafiya Cemiyyeti Qafqaz şöbesinin feal Üzvleri idi. Onlar P.S.Semyonov-Tyan-Şanskinin redaktorluğu ile hazırlanmış vahid proqram esasında çalışdıqları qezanı ve qonşu rayonları tedqiq etmeye başlamışdılar. Bu tedqiqatların neticeleri Qafqaz maarif dairesinin neşr etdirdiyi «Qafqazın yerleri ve tayfalarının tesvirine aid materiallar» toplusunda çap edilmişdir.
Bu meqalelerde qezaların, yaxud dairelerin ümumi iqtisadi, tebii şeraiti ve servetleri, ehalisi, onun teserrüfat heyatı, meşğuliyyeti ve s. öz eksini tapmışdır. Hemin toplunun 27-ci cildinde M.Q.Efendiyev Göyçay qezasının Lahıc nahiyesi haqqında melumat vermişdir. Nahiye çox deqiq öyrenilmiş, en xırda meseleler bele nezerden qaçmamışdır. Bu meqale Lahıc haqqında tarixi-coğrafi melumatlar verilmiş, onun fiziki-coğrafi şeraiti, ehalisinin meşğuliyyeti, teserrüfat heyatı, su techizatı, ekinçilik ve heyvandarlığın veziyyeti işıqlandırılmışdır. Bu melumatların ekseriyyeti o dövrün en yeni statistik göstericilerine esaslanmışdır.
1880-1902-ci illerde bu topluda Ağdamın, Qarabağın coğrafiyasına aid B.İ.İbrahimbeylinin, Yelizavetpol quberniyası barede Y.M.Şahnezerovun, Naxçıvan qezasının Nehrem nahiyesi haqqında K.İsmayılovun, Şeki qezasının Qebele nahiyesine dair R.Efendiyevin meqaleleri çap edilmişdir. Bu meqalelerin hamısı elmi ardıcıllığa, bezen ise derin tehlile esaslanırdı.
XIX esrin sonu XX esrin evvellerinde Azerbaycanda coğrafi fikirlerin yayılmasında Peterburq Universitetinin yetirmesi, mütefekkir, tebietşünas ve jurnalist H.B.Zerdabinin xüsusi rolu olmuşdur. H.B.Zerdabinin yerli «Kaspi», «Bakinskiye izvestiya» qezetlerinde tez-tez Azerbaycanın teserrüfatına, onun iqtisadiyyatına aid maraqlı meqaleler derc olunurdu. Bu meqalelerin bezilerinde Azerbaycanda senaye ve kend teserrüfatı

<< 1 ... 8 9 [10] 11 12 ... 21 >>