axım modulu azalır. Oroqrafik xüsusiyyetine göre Talış sahesinde axım ile orta yükseklik arasında bir-birine zidd iki qanunsuzluq var. Talış silsilesinde axım modulu hündürlüye göre azalır. Peşteser ve Burovar silsilelerinde ise artır.

Azerbaycan Respublikasının çoxsulu çayları Böyük Qafqazın cenub yamacındadır. Burada orta illik axım modulu 45 l/san. km2-den artıqdır. Alazan-Eyriçay çökekliyine (Alazan-Hefteran vadisine) doğru axım modulu 5 l/san; km2-e qeder azalır. Böyük Qafqazın şimal-şerq yamacında orta illik axım modulu 18-20 l/san. km2-den artıqdır. Axım modulunun hündürlüye göre artması burada nisbeten beraberdir. Axım modulunun intensiv artımı Yan silsile ile Baş Qafqaz silsilesi arasındakı sahede müşahide edilir (Qusar, Qudyal, Velvele ve s. çayların yuxarı axınları). Orta illik axım modulu hemin sahede 10-20 l/san. km2 arasında deyişir.

Menbeyini yan silsilenin yamacından götüren çayların axımı Baş Qafqaz silsilesinden başlanan çaylarınkından xeyli ferqlenir. Axımın artması burada daha şiddetli gedir ve onun orta illik modulu 1000-2000 m yüksekde yerleşen sahede 6-18 l/san. km2 arasında deyişir. Bu atmosfer yağıntılarının çox düşmesi ile elaqedardır. Baş Qafqaz silsilesinden Xezer denizi sahiline doğru axım tedricen azalır (0,5 l/san. km2-e qeder). Denizkenarı ovalıqda şimal-qerbden cenub-şerge doğru axım tedrijen azalaraq Abşeron yarımadasında 0-a çatır.

Kiçik Qafqazda axımın paylanması Böyük Qafqaza nisbeten olduqca mürekkeb xarakter daşıyır. Bu, erazinin oroqrafiyasının mürekkbeliyi ve dağ silsilelerinin müxtelif istiqametde olmaları ile izah edilir. Axımın en yüksek kemiyyeti Gamış ve Qapıcıq dağlarının yamaclarından axan çaylarda müşahide olunur. Burada axım modulu 28 l/san, km2-den artıqdır. Atmosfer yağıntıları bezi yerlerde Qarabağ yaylasının mesameli süxurları arasında iterek rayonu susuz saheye çevirir, bezi yerlerde ise bulaq şeklinde sethe çıxaraq çayların sululuğunu artırır.

Bu cehetden Terter, Hekeri ve başqa çayların yuxarı

<< 1 2 3 [4] 5 6 7 >>