Azerbaycanda faydalı qazıntıların zenginliyi geoloji quruluşun mürekkebliyi ile elaqedardır. Azerbaycan mineral ve aqroiqlim ehtiyatları ile yaxşı şirin su, torpaq ve meşe ehtiyatları ile ise zeif temin olunmuşdur. Azerbaycanın iqtisadi cehetden en ehemiyyetli tebii ehtiyatları - neft, qaz, metal filizleri, aqroiqlim ve torpaqdır. Azerbaycan -neft, demir filizi, alunit ehtiyatına göre Zaqafqaziyada 1-ci yeri tutur.
Azerbaycanın 2/3 hissesi (70%-i) neftli-qazlıdır. Esas yataqları Abşeron-Qobustanda, Xezerin şelf bölgesinde, Cenub-Şerqi Şirvanda, Acınohur-Ceyrançöldedir. Azerbaycan nefti Kaynozoy yaşlı çökme süxurlarda yayılıb. Lakin Muradxanlı (Kür-Arazda) yatağındakı neft Mezozoy erasının vulkanik süxurlarında aşkar edilib. Naftalanda - dünyada yegane müalicevi ve yanmayan neft var. Son illerde Xezerde Azeri, Çıraq, Güneşli ve s. yeni neft yataqları tapılıb. Esas qaz yataqları Qaradağ, Zire, Gürgan, Xezerin şelf zonası, Bakı ve Abşeron arxipelaqındadır. Neft ve qaz 3000 m-den derinde hasil edilir. Ismayillı ve Qobustanda yanar şist ehtiyatları vardır.
Filiz faydalı qazıntılar dağıq erazilerin maqmatik süxurlarında, K.Qafqazın şimal yamacındakı «Azerbaycan Uralındadır». Erazinin bele adlandırılmasının sebebi Ural dağlarında olduğu kimi burada da zengin filiz yataqlarının olmasıdır. Burada demir filizi (Daşkesen, Qafqazın en iri yatağıdır), alunit (Zeylik, Dünyada Çinden sonra 2-ci böyük yataq), mis (Gedebey, Kelbecer), qızıl (Kelbecer ve Zengilanda), cive (Naxçıvan ve Kelbecerdeki Ağyataq ve Şorbulaq yataqları) mövcuddur.
Azerbaycanda 3 polimetal filiz yatağı var: Gümüşlü (Naxçıvan), Mehmana (Ağdere), Filizçay (Balaken).Naxçıvandakı Parağaçay yatağında-molibden, volfram çıxarılır.
Qeyri-filiz faydalı qazıntıları düzenliklerin çökme süxurlarında geniş yayılıb. Abşeron, Qobustan, Tovuz, Daş Salahlı, Zeyem ve Ağdamda eheng daşı; Kelbecer ve Şahtaxtı (Naxçıvan) travertin; Daşkesende mermer; Yuxarı Ağcakendde gips, Tovuzda-seolit, Abşeron veNaxçıvanda (Nehrem) xörek

[1] 2 >>