yazır: "Penah xan, Xaçın ehalisinin fitne-fesadından xatircem ve asude olub, onlara ayrıca melikler teyin ve hamısını özüne tabe etdikden sonra Şahbulaq adlanan Terneküt qalasını tikdirmeyi lazım bildi. Ona göre de Bayat qalasını buraxıb, Şahbulaqda bir tepenin üstünde, böyük bir bulağın yanında qala tikdirdi. Bu qalanın etrafına, uca bir yerde, geniş hasar çekdirdi. Bazar, meydan, hamam ve mescid tikdirib, hicri 1165 (1751/52)-ci ilde bütün ellerin ailesini ve böyüklerin evlerini, senetkarlan, özünün yaxın adamlarını ve qulluqçularını Şahbulaq qalasında yerleşdirdi."[28]

XIX esr Qarabağ tarixçilerinin melumatına göre, Penaheli xanın gösterişi ile burada qala, daş evler, mescid, hamam ve bazar inşa edilir. Şahbulağında mülki ve dini binaların inşa edilmesi haqqında melumatlara Mirze Yusif Qarabaği ve Mirze Camal Cavanşir Qarabağinin eserlerinde rast gelmek mümkündür.[17] M.C.Cavanşir "Qarabağ tarixi" adlı eserindeki "Rehmetlik Penah xan terefinden Qarabağda inşa edilmiş abideler ve binalar haqqında" adlı bölmede qeyd edir: "Penah xanın gösterişi ile daşdan Şahbulaq qalası, bulaq yanında mescid, hamam, şeher binaları ve bazar inşa edilmişdir." İnşaat işleri 1751–1752-ci illerde (hicri 1165-ci il) tamamlanmışdır. Yeni qalaya köçen ve mövqelerini möhkemlendiren xan, evvelki qerargahını dağıtmağa gösteriş verir.[17]


Şahbulaq qalasının XIX esre aid görünüşü.
Şahbulaq erazisindeki inşaat işleri, xüsusile qala ve mescidin memarlığı sonradan Şuşada aparılan inşaat işlerine ehemiyyetli tesir göstermişdir.[29] Demek olar ki, Şuşanın bütün qaladaxili qesrleri memarlıq-planlaşdırma ve hecm-feza strukturu baxımından Şahbulaq qesrinin xüsusiyyetlerini tekrarlayır.[30] Lakin, bir müddet sonra yaxınları Penaheli xana yeni qalanın inşası üçün daha tehlükesiz yer seçmeyi meslehet görürler ve belelikle Şuşa qalasının inşasına qerar verilir.[29]

Memarlıq abidesinin tikinti işleri Ağdamın Şahbulaq adlı erazisinde başlamışdır. Ehtimal ki, Ağdamda salınmış yeni qala-şeherin

<< 1 ... 3 4 [5] 6 7 >>