Cavad xan (1749-1786)
Gence xanı

Cavad xan 1786-cı ilde Gence xanlığında hakimiyyete gelmişdi. Onun hakimiyyeti dövründe xanlığın mövqeyi xeyli möhkemlendirildi. P.Q. Butkovun yazdığına göre, Cavad xanın Gencede hakimiyyet başına gelmesinde Kartli-Kaxeti çarı II İraklinin yaxından iştirakı olmuşdur. Lakin, gürcü menbelerine esaslanan Ş.Hemidova bu fikrin esassız olduğunu gösterir. Tedqiqatçı II İraklinin öz eli ile yazdığı mektubundan bele bir iqtibas verir: “İbrahim xan bizim istemediyimiz Cavad xan Ziyadoğlunu Genceye xan teyin etdi”. Cavad xan hakimiyyet başına geldikden sonra müsteqil siyaset yeritmeye cehd etmiş ve 1795-ci ilden Kartli-Kaxeti çarlığına xerac vermekden imtina etmişdi. Ağa Mehemmed şahın 1795-ci il Azerbaycana yürüşünde Cavad xan onun terefinde çıxış etmişdi. Görünür, bu Cavad xanın bir terefden Kartli-Kaxeti çarlığı ve Qarabağ xanlığının tezyiqlerine son qoymaq arzusu ile bağlı idise, diger terefden Ağa Mehemmed xanla eyni soyköke bağlı olmasından ireli gelirdi.

1796-cı ilin oktyabrında Azerbaycanda olan rus qoşunlarına kömek meqsedile V.Zubovun serencamına general-mayor knyaz Sisyanovun komandası altında süvari alayı ve piyada batalyonu gönderildi. V.Zubovun növbeti yürüşü Gence xanlığına nezerde tutulmuşdu. Hemin vaxt Kartli-Kaxetiya terefinden tecavüze meruz qalan Gence xanlığına Osmanlı sultanı yardım göstermek isteyirdi. V.Zubov yaxşı derk edirdi ki, Qafqazda Osmanlı ile müharibe gederse heç şübhesiz, genceli Cavad xan osmanlıların terefine keçecekdir. Mehz buna göre de V.Zubovun gösterişi ile general-mayor Rimski-Korsakovun başçılığı ile rus qoşunlarının bir hissesi Gence üzerine gönderilmişdir. Müqavimet göstermeyin heç bir menası olmadığını duyan Cavad xan Gence qalasını mühasireye almış sekkiz min neferlik rus qoşununu qalaya buraxmağı meslehet bilmişdir. Belelikle, Gence xanlığı rus qoşunlarına teslim edilmişdir. Genceni zebt etdikden sonra general V.Zubov Rimski-Korsakova ehtiyatla hereket ederek mümkün qeder qala divarlarını

[1] 2 3 4 >>