Penaheli xan (1693-1763)

Qarabağ xanı

Cavanşir eli qızılbaş tayfalarına mensub olmayan müxtelif tayfa emirleri sırasına daxil edilmişdi. Mirze Camal yazır ki, Penaheli xanın esil-nesebi Dizaqın Cavanşir elindendir. Bu el qedim zamanlarda Türküstandan gelmiş Behmanlı elinin bir qolu olan Sarıcalı oymağındandır. Mirze Adıgözel beyin adlarını çekdiyi Cavanşir, Kebirli, Otuziki, Kolanı, Behmenli ve başqa Azerbaycan türk tayfaları Qarabağ vilayetinin köklü elatları idiler. Otuziki tayfası Sefevi dövründe ölke müeyyen vergi immunitetine malik erazi vahidi teşkil edirdi, Cavanşir tayfasını başçısı ise bu tayfa birleşmesinin irsi hakimi idi. Cavanşirlerin yaşadığı oymaqlardan biri de Dizaq mahalında yerleşen Sarıcalı oymağı idi. Revayete göre bu oymağın adı onun esasını qoyan Eli adlı şexsin küren olması ile elaqedar Sarıca Eli kimi çağırılması ile bağlı olmuşdur. Ehmed bey Cavanşir Penaheli xanın atası, Sarıca Elinin varisi olan İbrahimxelil ağanın Hülaku xanın [1256-1265] nevesi Arqun ağanın [1284-1291] neslinden olması, Mirze Yusif Qarabaği Cavanşir tayfasının tatar eline mensubluğu barede melumat verirler. Ehmed bey Cavanşir yazır ki, O [Penaheli xan] Hülaku xanın nevelerinden biri olan Arqun şahın neslindendir. Onun ecdadı olub, Araz çayının sahilinde, Behmenli kendinin yaxınlığında Alaqarğa oymağında yaşayan Mehemmed xan adlı birisi ceyran derisinden düzeldilmiş perqament üzerinde yazılan bir qebaleye esasen Kürekçay, Kür, Araz, Elinceçay ve Göyçe gölü arasındakı 200 verste qeder uzunluğu ve bu qeder de eni olan Qarabağ torpaqlarını satın almış ve uzun müddet bu yerden müsteqil suretde istifade ederek hele sağlığında oranı üç oğlu arasında bölüşdürmüşdü. Ehtimal var ki, Cavanşir tayfası XVI esrin başlanğıcında Qarabağın, xüsusen Berdenin cenubunda yerli köçeri tayfaların terkibinde yerli hakimler terefinden «Otuz iki» adı altında süni birleşmeye daxil edilmişdir. Cavanşir tayfası sayca ve qüdretce diger tayfalardan seçildiyine göre onların başçısı hesab

[1] 2 3 ... 15 >>