faktdır. Beli, Sefeviler imperiyası dini dövlet deyildi. Zahirde İslam üleması dövlet işlerinde müeyyen qeder iştirak etse de, bu dövletin esasını mehz ürfani deyerlere sahib olan tesevvüf ideologiyası teşkil edirdi.

Şah İsmayıl qızılbaşlığın vahid ideologiyasını yaratdı. Bu ideologiya bütün Azerbaycan türklerini o vaxt üçün öz etrafında uğurla birleşdirdi ve onlara neheng erazide siyasi dominant statusunu elde saxlamağa imkan verdi.

Azerbaycan xalqının Şah İsmayılla tekce böyük dövlet xadimi kimi deyil, hem de cesur, istedadlı serkerde, yüksek menevi keyfiyyetleri hetta o vaxtlar Azerbaycana gelen Qerb diplomatlarında da heyranlıq doğuran şexsiyyet kimi fexr etmeye tam haqqı vardır. Biz onun serkerde istedadı sayesinde yaranmış tarixi dövletin varisleriyik, ele bir dövletin ki, sonralar erazisinde bır sıra dövletler yaranmışdır ve indi de mövcuddur.

Venesiya diplomatı G.M.Anciolello onun haqqında yazırdı: “Şah İsmayıl yaraşıqlı, gözel simalı, olduqca celbedicidir. Orta boyu, çevik vücudu, güclü ve enli çiyinleri vardır; solaxaydır. Saçları sarışındır: qızılbaş adetine uyğun olaraq yalnız bığ saxlayır, saqqalını qırxır. Genc yaşlarında qoçaqlığına ve cesaretine göre her kesi heyretlendirirdi, qızılbaş emirleri arasında hamıdan güclüdür. Ox atma yarışlarında hedefdeki on almadan yeddisini vururdu”.

Venesiyalı tacir özünün Şah İsmayılla Tebrizdeki görüşünü bele xatırlayır: "İndi onun 31 yaşı var. Ortaboylu, olduqca gözel ve merd bir kişidir. Saqqalını qırxır, bığ saxlayır. Ona qız kimi vurulmaq olar. Solaxay olsa da bütün emirlerden güclüdür. Oxatma meşqleri zamanı adeten musiqi çaldırır. Reqsi çox sevir ve reqqaseler oynarken ayaqlarını yere döyerek, İsmayıla hesr olunan mahnılar da oxuyurlar. O, her gün emirlerle oxatma yarışları keçirmek üçün meydana çıxır ve hemişe de günün qaliblerine mükafatlar verir. Bu yarışlar vaxtı onun şerefine çalıb-oxuyur, reqs edirler. Bu sufi öz tebeeleri, xüsusile de esgerler terefinden Allah kimi sevilir ve perestiş

<< 1 ... 10 11 [12] 13 14 >>