olunur. Onun esgerlerinden bir çoxu döyüşe yalın elle-debilqe ve zirehsiz girirler, onlar emindirler ki, İsmayıl onları döyüşden salamat çıxaracaq".

İ.P.Petruşevski bu sübutları ümumileşdirerek, Şah İsmayılın çox gözel portre­tini yaradır. O yazır: “I Şah İsmayıl Xetainin şexsiyyeti müasirleri terefinden müxtelif cür qiymetlendirilirdi. Siyasi ve dini meylinden asılı olaraq, bezileri onun haqqında şövqle danışır, digerleri ise ona qatı nifret besleyirdiler. Bele şeraitde müasirleri terefinden İsmayıla qarşı qerezsiz münasibet gözlemek, bele bir münasibete rast gelmek çetindir. Lakin müasirleri onun herbi istedadının etiraf olunmasında yekdildirler. Tarixçi Xondemir İsmayılın herbi dühasını xüsusile şişirdir… Şah İsmayılın böyük dövlet teşkil etmek uğrunda fealiyyeti ve mülki idareçileri seçmek bacarığı onun böyük siyasi xadim olduğunu gösterir”.

Bicen “Tarixi-Şah İsmayıl Sefevi” salnamesinde Şah İsmayılın tarixi şexsiyyeti haqqında yazır: “O hezret (Şah İsmayıl- T.N.) heyat ve selteneti zamanında reiyyet ve elaltılarla edalet ve şefqetle reftar edirdi. Onun qorxusundan heç kes xalqın üzüne zülm qapılarını aça bilmezdi. Ömrü 38 il, hakimiyyeti ise 24 il çekdi. O hezret, döyüş meydanında xencer vuran aslana, kef meclisinde ise inciler yağdıran buluda benzeyirdi. Sexavetinin çoxluğundan onun nezerinde yüksek eyarlı qızıl ile qiymetsiz daş arasında ferq yox idi. Ali hümmet sahibi olduğundan dünyanın serveti bele onun bir günlük bexşişine çatmazdı. Buna göre de o şehriyarın xezinesi çox vaxt boş idi. Ov etmeyi çox severdi. Emr etmişdi ki, kim şir xeberini getirse, ona yeherli at, peleng xeberini getirene ise yehersiz at verilsin. O, hezret elm ve fezilet sahiblerini her cehetden himaye edirdi ve çox gözel şeirler yazırdı. Türkce ve farsca divanları var... o zamanın ekser şairleri bu şehriyarın şerefine çoxlu qesideler yazmışdır”.

1524-cü il, 23 may tarixinde vefat edib.

Şah İsmayıl Xetai tarixin en sert dönemlerinde eqidesine, inamına, tarixi köküne sadiq

<< 1 ... 11 12 [13] 14 >>