Hesen Rumlu qeyd edir ki, İsmayıl öz heyatı boyu beş böyük savaş aparmışdır: 1500-cü ilde Cabani yaxınlığında Şirvanşah Ferrux Yesarla, 1501-ci ilde Şerurda Ağqoyunlu Elvend ile, 1503-cü ilde Almabulağı yaxınlığında Sultan Murad Ağqoyunlu ile, 1510-cu ilde Merv yaxınlığında özbek xanı Mehemmed Şeybani ile ve 1514-cü ilde Çaldıranda I Sultan Selim ile. Bu beş döyüşden ilk dördü İsmayılın parlaq qelebesi ve onun düşmenlerinin tamamile darmadağın edilmesi ile neticelenmişdir. Yalnız sonuncu savaşda İsmayıl ... ondan asılı olmayan sebebler üzünden uduzmuş, lakin son neticede düşmeni geri çekilmeye mecbur ede bilmişdi”.

Azerbaycan Sefeviler dövletinin ve Şah İsmayılın tarixinin gözel bilicisi O.E.Efendiyev çoxsaylı menbelere esaslanaraq yazır: “Sefeviler dövletinin tarixi Azerbaycan xal­qının tarixi ile, onun sonrakı etnik konsolidasiyası ile qırılmaz suretde bağlıdır. Azerbaycanın cenub ve şimal vilayetlerinin Sefeviler dövletinin vahid, nisbeten merkezleşdirilmiş hüdudları daxilinde birleşdirilmesi bu vilayetlerin keçmişe nisbeten daha sıx siyasi, iqtisadi, medeni ve etnik inteqrasiyasına zemin yaratmışdı. Onillikler boyu davam etmiş feodal perakendeliyinden sonra Azerbaycan XVI esrde yeniden özünün dövlet bütövlüyünü elde etmiş, iqtisadiyyat ve medeniyyet sahesinde müeyyen tereqqiye nail olmuşdu”.

İlk menbelerde Sefeviler dövletinin banisine aid edilen çoxsaylı mülahizeler onun türklerle ve Azerbaycanla ayrılmaz elaqesini birbaşa gösterir. Şübhesiz, bele faktlardan en meşhuru ve inandırıcısı İsmayıl Sefevinin Şirvandakı Gülüstan qalası mühasireye alınan vaxt dediyi sözlerdir. İsmayıl atası Şeyx Heyderin qatili, Şirvanşah Ferrux Yesar üzerinde qelebeden sonra öz düşmeninin qüvvelerini tamamile darmadağın etmek üçün onların sığındığı Gülüstan qalasını mühasireye almışdı. İsgender bey Münşi yazır ki, İsmayıl Şirvanın en elçatmaz istehkamlarından biri olan Gülüstan qalasının mühasiresi uzandığı üçün böyük emirleri yanına çağırıb dedi: “Size Gülüstan qalası

<< 1 ... 3 4 [5] 6 7 ... 14 >>