dövletin özeyini teşkil edirdi. Bu dövlete çoxlu tayfa ve xalqlar daxil idi, lakin orada uzun müddet Azerbaycan feodalları üstünlük teşkil edir, ilk Sefeviler onların herbi gücüne arxalanırdı”.

Şah İsmayıl zeferden-zefere gedirdi ve ta Çaldıran döyüşüne qeder meğlubiyyet ne olduğunu bilmirdi. O, müzeffer, xoşbext iqballı, gencliyine baxmayaraq siyasi müdrikliye malik bir şah idi. Şah İsmayıl Şerq cemiyyetinin ve islam dininin bütün ziddiyyetlerini öz varlığında yaşadan bir şexsiyyet idi. Onun siyasi fealiyyetinde dözümsüzlük ve amansızlıq meqamları da var. Lakin atasını, qardaşını öldürerek taxt-taca sahib olan Sultan Selim, Sultan Mahmud xanı beş körpe oğlu ile birlikde qetle yetiren Şeybani xanla müqayisede Şah İsmayılın siyasi ve insani ömür yolu temiz, necib ve lekesizdir.

Şah İsmayıl yalnız alimenseblerle deyil, reiyyetle reftarında da mülayim ve edaletli idi. O, hetta herbi yürüşler zamanı esgerlerinin dinc ehalini incitmesine bele imkan vermirdi ve ehaliden alınan erzağın xercini ödeyirdi.

Xalqımızın görkemli dövlet xadimi Şah İsmayıl ana diline hörmet edir ve bu dilde yazan şairleri, ozonları sevir, onları himaye edirdi. Ele buna göre de, diline, vetenine bağlı el şairleri, aşıqları da onu sevir ve onun doğma diline, xalqına bağlılığını eserlerinde terennüm edirdiler. Onlardan Şah İsmayılla eyni dövrde yaşamış ve onu özünün mürşid-i kamili adlandıran Dirili Qurbaninin “Şah Xetai” geraylısında “Qoy var olsun türki zeban, Şah Xetai, Şah Xetai misraları”, onunla eyni dövrde yaşamış Tüfeylinin Şah İsmayıla xitaben “Qılmazam, vallahi, türki-tacidarım terkini” demesi Şah İsmayılın kimliyinin belli aynası olub, doğma türk diline sevgisinin de parlaq tezahürüdür.

Şah İsmayıl Azerbaycan dilinde tekce gözel şeirlerin, mükemmel edebi abide olan “Dehname” (“On mektub”) poemasının müellifi deyildi. O, hem de dövlet fermanları imzalayır ve belelikle, Azerbaycan dilini dövlet müstevisine, siyasi müsteviye keçirmiş olurdu. Aldığı terbiyeye ve maraqlarına göre

<< 1 ... 5 6 [7] 8 9 ... 14 >>