Şeyx İbrahim Derbendi (?-1417)

Şirvanşahlar dövletinin Derbendiler neslinden olan ilk hakimi.

Şirvanşah Huşeng 1382-ci ilde öldükden sonra Şirvan feodalları onun emisi oğlu İbrahim ibn Sultan Mehemmed ibn Keyqubadı hökmdar seçdiler. Müneccimbaşının yazdığına göre Şeyx İbrahim Mezyediler sülalesinin bir qolu olan Derbendi Şirvanşahları sülalesinin ilk nümayendesidir. O ve onun atası Sultan Mehemmed ibn Keyqubad Kavus ve Huşengden ehtiyat ederek Şeki kendlerinin birinde gizlenmişdiler. Ehmed Qaffarinin melumatına göre, Şeyx İbrahimin atası orada ölmüş, Şeyx İbrahim ise Huşengin ölümüne ve Şirvan feodalları onu Şirvanşahlar taxtına sahib olmağa devet edene qeder hemin yerde gizlenib qalmışdı.

Onun taxta çıxması haqqında başqa menbelerde daha müfessel melumat verilir. Bele ki, zadegan neslinden olan yoxsullaşmış feodal Şeyx İbrahim atası ve qohumları ile birlikde Şirvanın Şeki nahiyesindeki kendlerin birinde yaşayaraq, ekinçilikle meşğul olurdu. Xalq iğtişaşlarından ve feodal çekişmelerinden sonra Şirvan feodalları Şeyx İbrahimi Şirvanşah seçdiler. Şeyx İbrahim dövlet adamı zekasına sahib müdrik hökmdar olmuşdur. Şeyx İbrahim Yaxın Şerqde Emir Teymurun yürüşleri ile bağlı ağır xarici siyasi hadiselerin baş verdiyi dövrde hökmranlıq etmişdir.

Bu dövrde Cenubi Azerbaycanda ve diger vilayetlerde Celairiler sülalesi hökmdarlarından olan sultan Ehmed hökmranlıq edirdi. Şimaldan Şirvan Qızıl Orda xanı Toxtamış tehdid edirdi. Şeyx İbrahim bu ağır siyasi şeraitde Şirvanın ehvalının ağırlığını böyük uzaqgörenlikle qiymetlendirdi. Emir Teymur Azerbaycana hücum ederken onun ordusu qarşısında duruş getirmeyin çetin olacağını başa düşen Şeyx İbrahim Emir Teymura itaet gösterdi ve onun reğbetini qazanaraq Şirvanın hakimi saxlanıldı. Hetta, Emir Teymur oğlu Miranşahı Azerbaycan ve Şirvanın, o cümleden Derbend ve Bakının hakimi teyin edende de İbrahim Şirvanşah adını qoruyub saxlamağa müveffeq oldu. Menbelerde h.788 (1386)-ci ilde Qarabağa, Şirvanşahın erazisine daxil olan

[1] 2 3 ... 12 >>