Aşot keçmişdi. Vardan bele yazır: “Yusif emr etdi ki, Dvinde olan çar Sumbatı xristian olduğu üçün boğsunlar ve dar ağacından assınlar. Onun emri ile Sumbatın oğlu Muşeq de zeherlendi, eziyyetle öldü, onu Bağravanda atası ile defn etdiler”. Genceli Kirakos yazır ki, Yusif çar Sumbatı Dvinde öldürüb Arsruni sülalesinden olan Derenekin oğlu Qagiki çar etdi.

Belelikle, Yusif Baqratuni sülalesi ile Arsruni sülalesi arasında olan edavetden istifade etmişdi. İbn Havqel yazır ki, Ebülqasim Yusif ibn Ebu Sac Sumbatı (890-914) hakimiyyetden kenar etdi, onun torpaqlarını tutdu. Saciler dövletinin Arran vilayetini Azerbaycanın cenub vilayetleri ne birleşdirmesi haqqında geniş melumat yoxdur, lakin alban tarixçisi Moisey Kalankaytuklu Ermeniyye, Arran, Vaspurakan ve Syuni vilayetlerinin Saciler terefinden tutulması haqqında maraqlı melumat verir.

İlk menbelerin verdiyi melumata göre, Yusifin hakimiyyeti dövründe Saciler dövletinin şimal serhedleri Derbende qeder uzanırdı. IX esrin axırları ve X esrin evvellerinde, Sacilerin hakimiyyeti dövründe, Şirvanda dövlet quran Mezyedilerin Arranda olması haqqında heç bir melumata tesadüf edilmir. Belelikle, müeyyen olur ki, Saciler Arranı ele keçirdikleri zaman Mezyediler Arranı terk ederek, tamamile Şirvana çekilmiş ve orada möhkemlenmişdiler. Lakin buna baxmayaraq, sonralar Şirvanşah Mezyediler Sacilerin suverenliyini qebul ederek, onlardan asılı olmuşdular. V.V.Batrold Sacilerin hakimiyyetinin Xezer denizi sahillerine, xüsusile Derbende qeder olmasını tesdiq edir. Hilal es-Sabi Yusif Derbende gelerek onun yanında olmuş İbn Xamdunun sözlerine esaslanaraq yazır ki, Derbend şeheri hasarının deniz suları içerisinde olan hissesi dağılmışdı. Hasarın bu hissesi limanı denizden 600 dirsek uzunluğunda xezerlerin hücumundan mühafize edirdi. Hasarın dağılan yerlerinin düzeldilmesi üçün 60000 dinar lazım geldiyi müeyyen edildi. Yusif ibn Ebu Sac xelifenin veziri İbn el-Furata müraciet ederek, Derbend hasarının denizin içerisine doğru

<< 1 2 3 [4] 5 6 ... 14 >>