Eldenizler dövleti xalqımızın etnik-siyasi tarixinde xüsusi çekiye malikdir. Azerbaycan intibahı
özünün Xaqani, Nizami, Ecemi zirvesine ucaldı.
XV-XVIII esrlerde Azerbaycanın dövletçilik medeniyyeti daha da zenginleşdi. Bu dövrde Şerqin geniş erazili Qaraqoyunlu,
Ağqoyunlu ve Sefevi dövletleri bilavasite Azerbaycan sülaleleri terefinden idare olunurdu. Bu mühüm amil dövletin daxili
ve beynelxalq elaqelerine müsbet tesir gösterir, onun herbi-siyasi tesir dairesini, Azerbaycan dilinin fealiyyet meydanını
genişlendirir, xalqın maddi ve menevi medeniyyetinin daha da inkişaf etmesine elverişli şerait yaradırdı.
XV esrin sonu - XVI esrin evvellerinde Azerbaycan dövletçiliyi özünün tarixi tekamülünde yeni merheleye qedem qoydu. Uzun
Hesenin nevesi, görkemli dövlet xadimi Şah İsmayıl Xetai bütün Azerbaycan torpaqlarını öz hakimiyyeti altında birleşdire bildi.
Paytaxtı Tebriz şeheri olan vahid, merkezleşdirilmiş Azerbaycan dövleti - Sefevi dövleti meydana geldi. Sefevilerin
hakimiyyeti dövründe Azerbaycanın dövlet idareçiliyi medeniyyeti daha da yükseldi. Şah İsmayıl, Şah Tehmasib, Şah Abbas ve
diger Sefevi hökmdarlarının fealiyyeti, uğurlu daxili ve xarici siyaseti neticesinde Sefevi dövleti qısa müddetden sonra Yaxın ve
Orta Şerqin en qüdretli imperiyalarından birine çevrildi.
Sefevi dövletinin süqutundan sonra hakimiyyete gelen görkemli Azerbaycan serkerdesi Nadir şah (1736-1747) keçmiş
Sefevi imperiyasının serhedlerini daha da genişlendirdi. Bu böyük hökmdar 1739-cu ilde Dehli de daxil olmaqla, Şimali
Hindistanı ele keçirdi. Lakin onun bu geniş erazide qüdretli merkezleşdirilmiş dövlet yaratmaq planları baş tutmadı. Nadir
şahın ölümünden sonra onun idare etdiyi geniş erazili imperiya süquta uğradı.
Belelikle, XVIII esrin ikinci yarısında Azerbaycan xırda dövletlere - xanlıqlara ve sultanlıqlara parçalandı. Ölkenin herbi-siyasi
tenezzül dövrü başlandı. Azerbaycanın qedim dövletçilik enenelerini yaşatmağa çalışan ayrı-ayrı xanlar bütün ölkeni

<< 1 2 [3] 4 >>