1803-1813 ve 1826-1828-ci illerde Qacarlar dövleti ile Rusiya arasında baş vermiş döyüşlerde Azerbaycan iki hisseye bölündü. 1813-cü il oktyabrın 13-de bağlanmış Gülüstan müqavilesine esasen İrevan ve Naxçıvan xanlıqlarından başqa şimalda olan Azerbaycan erazisindeki Gence, Qarabağ, Şeki, Lenkeran, Şamaxı, Quba, Derbend xanlıqları Rusiyanın terkibine qatıldı. 1828-ci il fevralın 10-da bağlanmış Türkmençay müqavilesine göre ise İrevan ve Naxçıvan xanlıqları da Rusiyanın terkibine ilhaq edildi. Belelikle, Azerbaycan torpaqları bölüşdürüldü.

1918-ci il martın 30-dan aprelin 2-dek ermeniler Bakı Sovetinin kömeyi ile Bakıda azerbaycanlılara qarşı soyqrım heyata keçirdiler. 3 gün davam eden qanlı qırğında 12 minden çox müselman öldürüldü.

1918-ci ilin aprelinden sentyabrınadek ermeniler bolşeviklerin kömeyi ile Şamaxı, Quba, Xaçmaz, Lenkeran, Göyçay, Kürdemir, Hacıqabul ve Salyanda azerbaycanlılara qarşı soyqrımı heyata keçirdiler. Bu soyqrımın neticesinde Şamaxı qezasında 58 kend dağıdıldı, 7 mine qeder adam öldürüldü, Quba qezasında 122 kend dağıdıldı, yüzlerle dinc sakin mehv edildi.

1918-ci ilin yayında Andranikin başçılığı ile ermeni qüvveleri Naxçıvan ve Zengezur bölgelerinde dinc Azerbaycan ehalisine qarşı soyqrıma başladı. Daşnaklar 1918-ci ilin axırlarında Zengezurda 115, Cavanşir, Cebrayıl, Şuşa qezalarında 21, İrevan quberniyasında 60-dan çox Azerbaycan kendini mehv etdiler. 100 minden çox ehali öz yurdundan qovuldu.

1920-ci il aprelin 28-de Azerbaycan Demokratik Respublikası Sovet Rusiyası terefinden işğal olundu. 23 ay fealiyyet göstermiş bu dövlet 1991-ci ile qeder SSRİ-nin terkibinde qalmışdı. 1947-ci il dekabrın 23-de SSRİ Nazirler Soveti «Ermenistan SSR-den kolxozçuların ve başqa azerbaycanlı ehalinin Azerbaycan SSR-nin Kür-Araz ovalığına köçürülmesi haqqında» qerar verdi. 1948-1953-cü iller erzinde 100 minden çox azerbaycanlı öz ata-baba yurdundan kütlevi suretde köçürüldü.

1990-cı il yanvarın 20-de Sovet Ordu hisseleri Bakıda ve

[1] 2 >>