terkib hissesine çevrilmiş ve hal-hazırda öz adı ile deyil, deramed kimi meşhurlaşan reqslerimiz az deyil. Meselen, “Enzeli” reqsi “Şüşter deramedi” kimi, “Şelale” reqs musiqisi “Bayatı-Qacar deramedi” kimi, “Reyhanı” reqsi “Rast deramedi” kimi, “Selami” reqsi “Mahur-hindi deramedi” kimi, “Dervişi”, “Gül destesi” ve “Hengame-mey” reqsleri ise “Bayatı-Şiraz deramedi” kimi tanınır. Bu reqslerin deramed kimi ifa olunması iki cehetden ehemiyyetlidir. Birinci cehet odur ki, muğamların kompozisiya quruluşunda rengarenglik artır, muğam ifaçılığı daha da zenginleşir. İkinci cehet ise budur ki, xalq reqslerimiz unudulmur, deramed kimi ifa edilse de yaşayır ve gelecek nesile ötürülür. Aparılan tedqiqatların, yazılan not nümunelerinin de vacibliyi ondan ibaretdir ki, bu qedim xalq reqslerimiz hem de öz adını qoruyub saxlayır, deramed kimi deyil, mehz oyun havası kimi yazılmasını sübut edir.
Bu gün deramed kimi tanınmış xalq reqslerimizin ritmik xüsusiyyetleri haqqında danışarken mütleq qeyd etmeliyik ki, bu reqslerden bezileri yarandığı zaman bir oyun havası kimi iti tempde ifa olunublar. Bilirik ki, lirik ehval-ruhiyyede yazılmış xalq reqslerimiz de yeterincedir ve deramed kimi onlardan istifade olunur. Muğam şöbe ve guşelerinin xarakterine, istinad perdelerinin ardıcıllığına, lad esasına uyğun gelen, tez tempe malik olan reqs havalarını ise deramed kimi ifa ederken instrumental ifaçılarımız onun tempini ağırlaşdırırlar. Nümune kimi “Enzeli” reqsinin not musiqisini nezerden keçirsek, onun allegretto tempinde yazıldığını ve ümumiyyetle, bu havanın özünün iti tempe meyilli olduğunu oxumaq olar.
3. Rengin diger bir növü de “diringi”dir. Diringi kiçik hecmli, tez tempe malik olan, oynaq, reqsvari musiqi nümunesidir. Terkibi bezen bir neçe frazadan ibaret olan, kiçik miniatür pyeslere benzeyen diringinin musiqisi çox zaman reqs melodiyası ile deyişik salınır. Diringi reqs deyil. Doğrudur ki, çox zaman xanendeni müşayiet eden musiqiçiler diringi evezine reqs ifa edirler.

<< 1 2 [3] 4 5 ... 8 >>