Köçeri - Azerbaycanın milli reqsi olan yallının bir növü. “Köçeri” (sinonim: öteri) sözünün azerbaycanca menası bir yerde qerar tutmayan, tez-tez yerini deyişen demekdir. Bu amil reqsin de gedişinde özünü gösterir bele ki, reqs edenler bir-birlerinin kemerlerinden tutaraq, dairevi yallı gedirler. Reqs ritmikdir, esasen balaban ve nağara çalınır. 2/4 ritminde oynanılan bir reqsidir. 1940-cı ilde ermeni bestekarı Aram Xaçatryan konsert vererken Azerbaycanın “Köçeri” reqsinden istifade edib. Bunun heç cür ermeni reqsine bir aidiyyatı yoxdur. Qedim tarixe malik bu reqs, Azerbaycanın folklor nümunesidir.
“Köçeri”
Taktı:
2/4

Tempi:
Aramla

Menşeyi:
Azerbaycan, türk

Tarixi

“Köçeri” reqsi Yallı reqsinin bir növü olduğundan, onun yaranma tarixi yallının tarixi qeder hesab oluna biler. Azerbaycanda merasim reqsi sayılan “Yallı”nın tarixini eramızdan evvel V minnilliye aid olduğunu sübuta yetirmişdir. Qobustandakı qayaüstü tesvirlerin yaranma tarixi üst Paleolit dövrünün orta Daş (Mezolit) dövrüne aid olunur. Buradakı qayaüstü tesvirler ilk defe 1939-cu ilde aşkar edilmiş ve ilk tedqiqat işi emekdar elm xadimi İshaq Ceferzade terefinden aparılmışdır. Qobustanın qayaüstü tesvirler kolleksiyası Böyükdaş, Kiçikdaş, Cingirdağ, Yazılıtepe, Şonqar ve Şıxqaya dağları sahesinde aşkar edilmişdir. Uzunluğu 15-20 km, eni ise 2 km olan bu erazide “petroqlif” üsulu ile çekilmiş (menası; “daş üzerinde naxış açma”) 6 minden çox tesvir elde olunmuşdur ki, bu tesvirlerin bezilerinde el-ele tutub yallı geden insan cizgilerine rast gelirik. Ordubadın Tivi ve Nesirvazlı kendlerinin şimal-şerqinde yerleşen, deniz seviyyesinden 3907m yükseklikde qerarlaşan Gemiqaya dağındakı qayaüstü tesvirler ise ilk defe 1960-cı illerde qeyde alınmışdır. Buradan çoxlu sayda “qazma”, “cızma”, “döyme” üsulu ile icra edilmiş (çekilmiş) resmler ve piktoqrafik yazı nümuneleri tapılmışdır. Gemiqayada uzun müddet arxeoloji tedqiqatlar aparmış istedadlı alim-arxeoloq Veli Eliyev terefinden öyrenilmiş

[1] 2 3 >>