Tarixçe
Qarabağda Ağdam ile Göytepe arasında bir dere var. Adına "Uzundere" deyilir. Deyilene göre bu reqs mehz hemin dereye hesr olunub. Revayete göre, Uzundere terekemelerin düşergesi olmuş, onlar dağlar qoynundakı yaylaqlara köçerken, yolüstü burada eylenib reqs eder, şenlener ve dincelermişler.

Başqa bir revayete göre ise gelin apararken yol derenin içerisinden keçirmiş. Yol çoх uzun olduğundan, musiqiçiler gelini lirik bir musiqi ile müşayiet edirmişler. Oğlan evinden olan qadınlar gelinin önünde oynayıb ona xeyir dua verermişler.

O zamandan başlayaraq toylarda hemin musiqiye oynamaq istedikde «gelini o uzun derenin içinden apardığımız zaman başlanan musiqini çalın» deyilir. Belelikle de, «Uzundere» oyun havası yaranır. Bu oyun havası bir qeder Vağzalıya benzeyir.

Çox ince ve lirik bir melodiyadır.

Uzundere bestekar musiqisinde

Uzundere reqsinin musiqisi bestekar Üzeyir Hacıbeyov terefinden "O olmasın, bu olsun" operettasında Meşedi İbadın "Men ne qeder qoca olsam da..." mahnısında istifade edilmişdir. Uzundereye hemçinin ermeni incesenet adamları müraciet etmişler. Meselen, Aram Xaçaturyanın "Qayane" baletinde IV perdede, Lev Atamanovun "İt ve pişik" (1955) cizgi filminde.